احمدی‌نژاد روی کدام نیمکت می‌نشیند؟

 احمدی‌نژاد در انتخابات 1396 چه می‌کند؟ این سوالی است که باید آن را برای پیش‌بینی پازل انتخابات آتی تحلیل‌اش کرد. آنچه مشخص است این است که رهبر انقلاب به صراحت ورود او را به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده به «مصلحت» ندانسته‌اند.

به گزارش روز نو؛ بنابراین قطعی است که احمدی‌نژاد در سال آینده کاندیدا نخواهد شد. اما سخت است باور کنیم که احمدی‌نژاد از کسی حمایت نکند. یکی از یاران نزدیک او می‌گوید احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری 1392 از کسی حمایت نکرد و قسمتی از آرای طرفدارانش به سمت حسن روحانی سرازیر شد. یک یار دیگر او در سخنرانی خود این رفتار را اشتباه دانسته است. بنابراین می‌شود تحلیل کرد که یاران احمدی‌نژاد در حال راضی کردن او برای طرفداری رسمی یا غیررسمی از یکی از کاندیداهای حاضر در انتخابات سال آینده هستند. دو تحلیلگر اصلاح‌طلب و اصول‌گرا در گزارش پیش رو تحلیل خود را از رفتار حامیان احمدی‌نژاد به «همدلی» ارائه کرده‌اند.
احمدی‌نژاد از کاندیداتوری منع شد یا از حمایت؟
شهریورماه بود که احمدی‌نژاد از حضور در انتخابات ریاست جمهوری منع شد. منعی که به «توصیه» رهبر انقلاب انجام شد. از آن پس او یک سفر به گرگان و یک سفر به خوزستان انجام داد و دیگر نوار سفرهای استانی او پایان یافت. از آن روزها تاکنون، احمدی‌نژاد فقط در یک سخنرانی اشاره‌ای به کاندیدا نشدنش کرد و دیگر همه مطمئن شدند کاندیداتوری از سر رئیس دولت‌های نهم و دهم افتاده است. اما با این وجود یک سوال مطرح می‌شود: «احمدی‌نژاد در انتخابات 1396 از چه کسی حمایت می‌کند؟». این سوالی است که در افکار عمومی ایجاد شده و به دنبال پاسخ آن هستیم.
احمدی‌نژاد چقدر مهم است؟
در حوزه سیاسی سلیقه افراد در تحلیل‌هایشان دخیل است و نمی‌توان مرز دقیقی میان «سلیقه» و «واقعیت» در تحلیل‌ها رسم کرد. از همین جهت پاسخ دادن به اینکه احمدی‌نژاد چقدر مهم است سخت می‌شود. چون اصلاح‌طلبان سراسر، دولت‌های او را نقد می‌کنند و اصول‌گرایان تابلودار هم دل خوشی از او ندارند. لااقل از زمان خانه‌نشینی او که چنین بوده است. اما به هر حال سخنرانی‌های پرهیاهوی او که بعضاً مورد استقبال بالای هوادارانش هم قرار می‌گرفت، می‌تواند موید این باشد که احمدی‌نژاد همچنان در صحنه سیاست‌ورزی ایران مهم است. اینکه همچنان مسئولان دولت یازدهم در سخنرانی‌های خود به کارنامه دولت‌های نهم و دهم می‌پردازند خود گواه این است که اعتدالیون و اصلاح‌طلبان به خوبی آگاه‌اند که نظر احمدی‌نژاد در جهت‌دهی به نظر بخشی از رای‌دهندگان انتخابات ریاست جمهوری آینده موثر است. اما اینکه «وزن» احمدی‌نژاد در معادلات انتخاباتی سال آینده چقدر است، نقطه ابهام ماجراست.
طرفداران احمدی‌نژاد در 1392 به روحانی رای دادند؟
طرفداران احمدی‌نژاد به صراحت و صرافت اعتقاد دارند احمدی‌نژاد در انتخابات آینده موثر است. این را از گفته‌های دو تن از یاران نزدیک او می‌توان به خوبی فهم کرد: «عبدالرضا داوری» و «مسعود زریبافان». داوری که سمت‌های مختلفی در دولت‌های نهم و دهم داشته و بارها و بارها به دفاع از او در مناظرات انتخاباتی و سیاسی و اقتصادی پرداخته و به قول معروف «عَلَمِ» احمدی‌نژاد را بالا نگه داشته، مصاحبه‌ای مفصل با حسین دهباشی در «تاریخ آنلاین» داشته و در آن مصاحبه تصویری نقبی به انتخابات ریاست جمهوری 1392 زده است.
او در آن برنامه می‌گوید: احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری 1392 از کسی حمایت نکرد و همین مسئله باعث شد تا در آن انتخابات، بخشی از طرفداران احمدی‌نژاد به حسن روحانی رای دهند. در آن انتخابات، ابتدا اسفندیار رحیم مشایی همراه با «رئیس جمهور» در ستاد انتخابات کشور حاضر شد و نام‌نویسی کرد. احمدی‌نژاد هم بدون هیچ تحفّظ و خودداری، دست مشایی را بالا برد و علناً از او حمایت کرد. این در حالی است که رئیس جمهور وقت، خود، برگزار کننده انتخابات 1392 بود و قاعدتاً نباید از کسی حمایت می‌کرد. اما او به هر حال احمدی‌نژاد بود و رفتارهای خاصش همیشه ناظران را شگفت‌زده
می‌کرد.
رفتار احمدی‌نژاد؛ خلاف رفتار‌ هاشمی و رئیس دولت اصلاحات
احمدی‌نژاد در حالی از مشایی حمایت کرد که محمود میرلوحی، معاون وزیر کشور دولت اصلاحات به «همدلی» می‌گوید: هیچ کدام از روسای پیشین جمهور یعنی آقایان‌ هاشمی رفسنجانی و خاتمی در انتخابات‌ 1376 و 1384 از کسی حمایت نکردند. با اینکه بعدها‌ هاشمی رفسنجانی در کتاب «روایتی از زندگی و زمانه آیت‌الله اکبر‌هاشمی رفسنجانی» گفته که به ناطق نوری رای داده است. این خبر را «انتخاب» بازتاب داده بود. بعدها و در سال 1384 که اصلاح‌طلبان عملاً با سه کاندیدا – اگر ‌هاشمی رفسنجانی را هم در زمره کاندیداهای اصلاح‌طلبان به شمار آوریم- وارد کارزار شدند، خاتمی هیچ حمایت رسمی از کاندیداهای حاضر در آن انتخابات نداشتند. آن زمان مصطفی معین کاندیدای رسمی سازمان مجاهدین انقلاب و جبهه مشارکت ایران اسلامی بود. مهدی کروبی نیز کاندیدای رسمی مجمع روحانیون مبارز بود که خاتمی عضوی از آن تشکل دیرپا به شمار می‌آمد. مهرعلیزاده هم معاون تربیت بدنی خود خاتمی بود. اما با این حال او از کسی حمایت نکرد. اما به هر حال احمدی‌نژاد متفاوت از روسای جمهور پیشین بود. نقلی از سعید حجاریان، تئوریسین برجسته اصلاح‌طلبان در سال‌های اول دولت نهم وجود دارد که دولت نهم را دولت «خرق عادت» می‌دانست. او این را در واکنش به عدم تغییر ساعت رسمی کشور در شش ماهه دوم سال 1385 گفته بود.
«احمدی‌نژاد اشتباه‌ کرد در انتخابات 92 از کسی حمایت نکرد»
تحلیل عبدالرضا داوری را کنار یک تحلیل دیگر از یاران نزدیک احمدی‌نژاد بگذارید. مسعود زریبافان شاید حتی از داوری هم به احمدی‌نژاد نزدیک‌تر است. به هر حال بیش از 35 سال است که با احمدی‌نژاد رفاقت دارد. مسعود زریبافان در ششمین گردهمایی «جبهه یاران انقلاب اسلامی» در تحلیلی از شرایط انتخابات ریاست جمهوری 1396 با اشاره به منع احمدی‌نژاد برای حضور در انتخابات سال آتی از سوی مقام معظم رهبری گفت:«بعد از اینکه حضرت آقا تکلیف احمدی‌نژاد را تعیین کردند، در سازوکار اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان تغییراتی رخ داد که اگر احمدی‌نژاد حضور داشت وحدت بین اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان ایجاد می‌شد اما بعد از این جریان این وحدت میان اردوگاه این دو جریان سیاسی بعید به نظر می‌رسد.» زریبافان که دبیرکل این جبهه است، در سخنرانی خود نقبی هم به انتخابات سال 1384 زد و در ادامه گفت: «معتقدم در انتخابات 1392 اگر آقای ولایتی و قالیباف کنار می‌رفتند، رای آن‌ها به سبد رای روحانی ریخته می‌شد.» زریبافان که خود از نزدیک‌ترین یاران احمدی‌نژاد به شمار می‌رود؛ در پایان صحبت‌های خود یک جمله کلیدی بیان کرد که بر مبنای آن و به زعم او، میزان اثرگذاری احمدی‌نژاد در انتخابات‌های ریاست جمهوری بعد از 1392 قابل چشم‌پوشی نیست: «سال 1392 احمدی‌نژاد اشتباه کرد که در انتخابات دخالت و از کسی حمایت نکرد، لذا بخشی از سبد رای احمدی‌نژاد به سوی روحانی رفت.»
اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان چه می‌گویند؟
محمود میرلوحی، معاون وزیر کشور دولت اصلاحات در گفت‌وگو با «همدلی» روی یک کلیدواژه تاکید می‌کند: «احمدی‌نژاد خودمعیار است.» او از این تعبیر این‌چنین استفاده می‌کند که «پیش‌بینی رفتار احمدی‌نژاد با این خودمعیاری او دشوار است و بر این اساس نمی‌توان به خوبی پیش‌بینی کرد که در ماه‌های آینده به صراحت از کسی حمایت می‌کند یا خیر.»
عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان می‌گوید: «با این حال بعید می‌دانم او در انتخابات 1396 از کسی حمایت کند.»
او با اشاره به رفتار رئیس دولت‌های نهم و دهم با اصول‌گرایان عنوان می‌کند: «با اینکه گرایان تا زمان خانه‌نشینی او به صورت تمام از قد کارنامه‌اش دفاع می‌کردند، اما زاویه‌های شخصی و فردی احمدی‌نژاد با چهره‌های مطرح آن جناح در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نشان‌دهنده بعید بودن حمایتش از فرد دیگری است.»
معاون وزیر کشور دولت اصلاحات بیان می‌کند: «چهره‌هایی مانند مرحوم عسگراولادی از او حمایت می‌کردند، اما رفتار احمدی‌نژاد با او فرقی با رفتار او با اصلاح‌طلبان نداشت.» برای تحلیل این موضوع، بهتر است از زاویه اصول‌گرایی نیز آن را تحلیل کرد.
حمیدرضا ترقی، عضو موثر جمعیت موتلفه اسلامی اعتقاد دارد که «بعید است با توجه به نقطه نظر مقام معظم رهبری، احمدی‌نژاد از کسی در انتخابات آینده حمایت کند.»
او در گفت‌وگو با «همدلی» تاکید می‌کند که «رهبری ورود احمدی‌نژاد را به مصلحت ندانستند.» حال باید دید در ماه‌های آتی، یاران احمدی‌نژاد او را به کدام سو می‌برند؟ «سکوت» یا «حمایت از یک کاندیدا»؟

*همدلي