احمد شیرزاد:
مجلس به حاشیه‌های دانشگاه‌آزاد پایان دهد
روزنو :دانشگاه آزاد جزیره‌ای خودمختار نیست
نباید به دانشگاه آزاد به‌عنوان«طعمه سیاسی» نگریست
دانشگاه آزاد از ضوابط وزارت علوم پیروی‌کند
برخی از کارشناسان معتقدند دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید را می‌توان با دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد مقایسه کرد؛ پرحاشیه و گاه جنجالی. اخیرا هر روز اخبار داغ از دانشگاه آزاد منتشر می‌شود؛ از تعدیل و تعلیق و اخراج اساتید تا بخشنامه برای دانشجویان حتی در خوابگاه‌ها و... برای بررسی بیشتر عملکرد مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی با احمد شیرزاد نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
دانشگاه آزاد جزیره‌ای خودمختار نیست
نباید به دانشگاه آزاد به‌عنوان«طعمه سیاسی» نگریست
دانشگاه آزاد از ضوابط وزارت علوم پیروی‌کند
برخی از کارشناسان معتقدند دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید را می‌توان با دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد مقایسه کرد؛ پرحاشیه و گاه جنجالی. اخیرا هر روز اخبار داغ از دانشگاه آزاد منتشر می‌شود؛ از تعدیل و تعلیق و اخراج اساتید تا بخشنامه برای دانشجویان حتی در خوابگاه‌ها و... برای بررسی بیشتر عملکرد مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی با احمد شیرزاد نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
در دوره جدید مدیریت دانشگاه آزاد شاهد عزل برخی استادان و مدیران که عمدتا منتسب به یک جریان هستند، بوده‌ایم. تحلیل شما از این اتفاقات چیست؟
به گزارش روز نو : نوع رفتار مدیران دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با کادر آموزشی و استادان این دانشگاه را نمی‌توان از بیرون و به درستی تحلیل کرد، چرا که کار دشواری است. نمی‌توان به درستی گفت که این رفتارها ناشی از خیرخواهی است و یا صرفا انگیزه‌های سیاسی سبب این رفتارها شده است. استخدام‌های دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته هم چندان با حساب و کتاب نبود. بنابراین نمی‌شود قسم خورد هر کسی که در دانشگاه آزاد شاغل است، واجد شرایط علمی، آموزشی و پژوهشی است. اما اگر دانشگاه آزاد اسلامی بخواهد به عنوان یک دانشگاه استاندارد و منضبط درعرصه آموزش عالی کشور فعالیت کند، باید بر نیروی انسانی و سطح علمی آنها تجدیدنظر کند. البته کسانی را که شاغل هستند را نمی‌توان به همین راحتی اخراج کرد. به هر حال حق و حقوقی دارند که باید در صورت تعدیل به آنها پرداخت شود. تصور می‌کنم اگر قرار است مدیریت کارآمد، لایق و شایسته و علم‌مداری در دانشگاه آزاد حاکم شود، باید در مورد نیروی انسانی و استادان حاضر در این دانشگاه تجدیدنظر صورت گیرد.
مدیریت جدید می‌تواند بنیه علمی این دانشگاه را بالا ببرد؟
با توجه به شناختی که از این آقایان داریم، نمی‌توان زیاد انتظار داشت که تغییر و تحولات آموزشی و نیروی انسانی در دانشگاه آزاد منضبط صورت گرفته است و هیچ انگیزه سیاسی و جناحی در این امر دخیل نبوده و نقشی نداشته است. پیشینه آقایان ولایتی و طهرانچی به گونه‌ای نیست که بتوان به انگیزه‌های آموزشی و کیفی این افراد صددرصد اعتماد کرد. اما به هر حال نظر قطعی و دقیقی هم نمی‌توان داد و باید موردی بررسی شود که آیا کسانی که تعلیق شدند، حکم تعلیق و تعدیل‌شان عادلانه بوده یا خیر.
با توجه به اینکه فرزندان آیت‌ا... هاشمی و اساتید شناخته شده‌ای مانند صادق زیباکلام هم از جمله اخراجی‌های دانشگاه آزاد هستند، بحث کیفی و تعدیل آموزشی جای سوال دارد. از سویی، آقای مخبردزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد که دانشگاه آزاد متعلق به نظام است. این‌گونه مواضع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به هر حال آقای مخبر دزفولی هم‌جناح و همفکر آقای ولایتی است و نمی‌توان غیر از این هم انتظاری از ایشان داشت. نباید به دانشگاه آزاد به شکل یک طعمه سیاسی نگریست. این دانشگاه میراثی است که باید به شکل صحیح مورد استفاده علمی مردم و نخبگان قرار بگیرد. بنابراین جایگزینی‌ها و جابه‌جایی‌هایی باید براین اساس صورت گیرد. در هر صورت بنده درباره جابه‌جایی‌ها محتاطانه اظهار نظر کردم و قصد قضاوت ندارم، اما از نوع صحبت‌ها، رفتارها و سیاست‌های آقای ولایتی طی این مدت، می‌توان این‌گونه برداشت کرد که جابه‌جایی‌ها و تعدیل نیروها نه اینکه صددرصد در جهت بهبود کیفی و آموزشی و پژوهشی دانشگاه بوده باشد، بلکه شائبه‌های دیگری هم درمیان بوده که به مسائل سیاسی و جناحی هم گاه ربط پیدا می‌کند.
برای این نوع سیاست‌ها در دانشگاه آزاد می‌توان پایانی را متصور بود؟
دانشگاه آزاد از اساس و بنیان به شکلی بنا شده است که اعمال سلیقه‌های مختلف در آن امکان‌پذیر است حتی در زمانی که ما در مجلس ششم بودیم و رئیس دانشگاه هم آقای عبدا...جاسبی بود، سخن بر این بود که نباید سلیقه و تفکر خاص یک مدیر تعیین کننده همه امور دانشگاه باشد بلکه دانشگاه آزاد باید با معیارها و ضوابط مورد تایید وزارت علوم اداره شود. صرف نظر از اینکه تفکر آقایان ولایتی یا طهرانچی بر دانشگاه آزاد حاکم باشد یا خیر، مشکلات ساختاری در دانشگاه آزاد وجود دارد و حتما باید ضوابط و قواعد آموزش عالی کشور و وزارت علوم بر آن حاکم شود. مرجع مناسب رسیدگی کننده به این امر هم مجلس شورای اسلامی است.
مشکلات ساختاری مورد اشاره، شامل چه مواردی است؟
یک مجموعه دانشگاهی بزرگ و باعظمت مثل دانشگاه آزاد اسلامی نمی‌تواند با یک مدیریت واحد اداره شود. یک مشکل این دانشگاه تمرکز بیش از حد تصمیمات کلیدی و مهم در مرکز است. برخی از واحدهای دانشگاه آزاد به اندازه یک دانشگاه دولتی بزرگ هستند، اما هیچ‌گونه اختیاری از خودشان ندارند و در حوزه آموزش‌عالی این موضوع عجیب است. باید اختیارات واحدهای دانشگاه آزاد گسترده و اختیارات سازمان مرکزی کم شود. مدیران واحدها باید با فرآیندهای مناسب و استاندارد انتخاب شوند. لازم است روند هیات امنایی بر واحدها حکم‌فرما و به نحوه مدیریت در وزارت علوم شبیه‌تر شود. همچنین نظارت وزارت علوم به عنوان نهاد بالادستی دانشگاه‌ها بر دانشگاه آزاد بیشتر و گسترده‌تر شود. وزارت علوم نباید در موقعیتی باشد که نتواند بر کلیت دانشگاه و واحدهای مختلف آن نظارت کند. هم اکنون یک چالش بزرگ دانشگاه آزاد با وزارت بهداشت بر سر افزایش ظرفیت خودسرانه پزشکی این دانشگاه ایجاد شده است. یعنی دانشگاه آزاد چند برابر ظرفیتی که با وزارت بهداشت توافق کرد در این رشته دانشجو پذیرفته است. آن دانشجویان هم در فرآیندی انتخاب شده‌اند، مطالباتی دارند و از سویی وزارت بهداشت هم نمی‌تواند بپذیرد که بدین شکل پزشک تربیت شود. البته در مورد پزشکان حساسیت‌هایی وجود دارد و وزارت بهداشت هم زورش می‌رسد تا از موضع خود دفاع کند. اما در مورد سایر رشته‌ها هم باید اعمال شود. بالاخره باید زمانی فرا برسد که دانشگاه آزاد از جزیره خودمختار، به واحدهای دانشگاهی تحت نظارت وزارت علوم تبدیل شده و فعالیت کند.
بر دانشگاه آزاد به شکل قانونی نظارتی وجود دارد؟
به اساسنامه دانشگاه آزاد اشراف ندارم، اما به شکل صوری نظارت‌هایی اعمال می‌شود. در عمل دانشگاه آزاد رفتار خاص خود را داشته و دارد. یعنی خود را هم‌شأن و هم‌ردیف وزارت علوم می‌داند. این روحیه مختص دوره جدید هم نیست و در دوره آقای جاسبی هم چنین بوده است و به این شکل نمی‌توان ادامه داد. بالاخره وزارت علوم برای گسترش آموزش‌عالی، تعداد و ترکیب پذیرش دانشجو معیارهایی دارد. به نظر می‌رسد دانشگاه آزاد به معیارهای وزارت علوم هیچ توجهی ندارد. در گذشته مواردی داشتیم که یک واحد دانشگاه آزاد در رشته ادبیات فارسی 500 دانشجو جذب کرده و نتیجه همان سیاست‌ها را می‌توان در خیل فارغ التحصیلان بیکار کشور دید. این موارد باید اصلاح شود در حالی که به نظر می‌رسد وزارت علوم هم دنبال دردسر نیست! به سراغ دانشگاه آزاد رفتن و اصلاح رویه‌های آن، با دردسر همراه است و وزارت علوم هم تنها در پی رفع مشکلات خود است تا درگیر شدن با دانشگاه آزاد.
نباید به دانشگاه آزاد به‌عنوان«طعمه سیاسی» نگریست
دانشگاه آزاد از ضوابط وزارت علوم پیروی‌کند
برخی از کارشناسان معتقدند دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید را می‌توان با دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد مقایسه کرد؛ پرحاشیه و گاه جنجالی. اخیرا هر روز اخبار داغ از دانشگاه آزاد منتشر می‌شود؛ از تعدیل و تعلیق و اخراج اساتید تا بخشنامه برای دانشجویان حتی در خوابگاه‌ها و... برای بررسی بیشتر عملکرد مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی با احمد شیرزاد نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
در دوره جدید مدیریت دانشگاه آزاد شاهد عزل برخی استادان و مدیران که عمدتا منتسب به یک جریان هستند، بوده‌ایم. تحلیل شما از این اتفاقات چیست؟
به گزارش روز نو : نوع رفتار مدیران دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با کادر آموزشی و استادان این دانشگاه را نمی‌توان از بیرون و به درستی تحلیل کرد، چرا که کار دشواری است. نمی‌توان به درستی گفت که این رفتارها ناشی از خیرخواهی است و یا صرفا انگیزه‌های سیاسی سبب این رفتارها شده است. استخدام‌های دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته هم چندان با حساب و کتاب نبود. بنابراین نمی‌شود قسم خورد هر کسی که در دانشگاه آزاد شاغل است، واجد شرایط علمی، آموزشی و پژوهشی است. اما اگر دانشگاه آزاد اسلامی بخواهد به عنوان یک دانشگاه استاندارد و منضبط درعرصه آموزش عالی کشور فعالیت کند، باید بر نیروی انسانی و سطح علمی آنها تجدیدنظر کند. البته کسانی را که شاغل هستند را نمی‌توان به همین راحتی اخراج کرد. به هر حال حق و حقوقی دارند که باید در صورت تعدیل به آنها پرداخت شود. تصور می‌کنم اگر قرار است مدیریت کارآمد، لایق و شایسته و علم‌مداری در دانشگاه آزاد حاکم شود، باید در مورد نیروی انسانی و استادان حاضر در این دانشگاه تجدیدنظر صورت گیرد.
مدیریت جدید می‌تواند بنیه علمی این دانشگاه را بالا ببرد؟
با توجه به شناختی که از این آقایان داریم، نمی‌توان زیاد انتظار داشت که تغییر و تحولات آموزشی و نیروی انسانی در دانشگاه آزاد منضبط صورت گرفته است و هیچ انگیزه سیاسی و جناحی در این امر دخیل نبوده و نقشی نداشته است. پیشینه آقایان ولایتی و طهرانچی به گونه‌ای نیست که بتوان به انگیزه‌های آموزشی و کیفی این افراد صددرصد اعتماد کرد. اما به هر حال نظر قطعی و دقیقی هم نمی‌توان داد و باید موردی بررسی شود که آیا کسانی که تعلیق شدند، حکم تعلیق و تعدیل‌شان عادلانه بوده یا خیر.
با توجه به اینکه فرزندان آیت‌ا... هاشمی و اساتید شناخته شده‌ای مانند صادق زیباکلام هم از جمله اخراجی‌های دانشگاه آزاد هستند، بحث کیفی و تعدیل آموزشی جای سوال دارد. از سویی، آقای مخبردزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد که دانشگاه آزاد متعلق به نظام است. این‌گونه مواضع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به هر حال آقای مخبر دزفولی هم‌جناح و همفکر آقای ولایتی است و نمی‌توان غیر از این هم انتظاری از ایشان داشت. نباید به دانشگاه آزاد به شکل یک طعمه سیاسی نگریست. این دانشگاه میراثی است که باید به شکل صحیح مورد استفاده علمی مردم و نخبگان قرار بگیرد. بنابراین جایگزینی‌ها و جابه‌جایی‌هایی باید براین اساس صورت گیرد. در هر صورت بنده درباره جابه‌جایی‌ها محتاطانه اظهار نظر کردم و قصد قضاوت ندارم، اما از نوع صحبت‌ها، رفتارها و سیاست‌های آقای ولایتی طی این مدت، می‌توان این‌گونه برداشت کرد که جابه‌جایی‌ها و تعدیل نیروها نه اینکه صددرصد در جهت بهبود کیفی و آموزشی و پژوهشی دانشگاه بوده باشد، بلکه شائبه‌های دیگری هم درمیان بوده که به مسائل سیاسی و جناحی هم گاه ربط پیدا می‌کند.
برای این نوع سیاست‌ها در دانشگاه آزاد می‌توان پایانی را متصور بود؟
دانشگاه آزاد از اساس و بنیان به شکلی بنا شده است که اعمال سلیقه‌های مختلف در آن امکان‌پذیر است حتی در زمانی که ما در مجلس ششم بودیم و رئیس دانشگاه هم آقای عبدا...جاسبی بود، سخن بر این بود که نباید سلیقه و تفکر خاص یک مدیر تعیین کننده همه امور دانشگاه باشد بلکه دانشگاه آزاد باید با معیارها و ضوابط مورد تایید وزارت علوم اداره شود. صرف نظر از اینکه تفکر آقایان ولایتی یا طهرانچی بر دانشگاه آزاد حاکم باشد یا خیر، مشکلات ساختاری در دانشگاه آزاد وجود دارد و حتما باید ضوابط و قواعد آموزش عالی کشور و وزارت علوم بر آن حاکم شود. مرجع مناسب رسیدگی کننده به این امر هم مجلس شورای اسلامی است.
مشکلات ساختاری مورد اشاره، شامل چه مواردی است؟
یک مجموعه دانشگاهی بزرگ و باعظمت مثل دانشگاه آزاد اسلامی نمی‌تواند با یک مدیریت واحد اداره شود. یک مشکل این دانشگاه تمرکز بیش از حد تصمیمات کلیدی و مهم در مرکز است. برخی از واحدهای دانشگاه آزاد به اندازه یک دانشگاه دولتی بزرگ هستند، اما هیچ‌گونه اختیاری از خودشان ندارند و در حوزه آموزش‌عالی این موضوع عجیب است. باید اختیارات واحدهای دانشگاه آزاد گسترده و اختیارات سازمان مرکزی کم شود. مدیران واحدها باید با فرآیندهای مناسب و استاندارد انتخاب شوند. لازم است روند هیات امنایی بر واحدها حکم‌فرما و به نحوه مدیریت در وزارت علوم شبیه‌تر شود. همچنین نظارت وزارت علوم به عنوان نهاد بالادستی دانشگاه‌ها بر دانشگاه آزاد بیشتر و گسترده‌تر شود. وزارت علوم نباید در موقعیتی باشد که نتواند بر کلیت دانشگاه و واحدهای مختلف آن نظارت کند. هم اکنون یک چالش بزرگ دانشگاه آزاد با وزارت بهداشت بر سر افزایش ظرفیت خودسرانه پزشکی این دانشگاه ایجاد شده است. یعنی دانشگاه آزاد چند برابر ظرفیتی که با وزارت بهداشت توافق کرد در این رشته دانشجو پذیرفته است. آن دانشجویان هم در فرآیندی انتخاب شده‌اند، مطالباتی دارند و از سویی وزارت بهداشت هم نمی‌تواند بپذیرد که بدین شکل پزشک تربیت شود. البته در مورد پزشکان حساسیت‌هایی وجود دارد و وزارت بهداشت هم زورش می‌رسد تا از موضع خود دفاع کند. اما در مورد سایر رشته‌ها هم باید اعمال شود. بالاخره باید زمانی فرا برسد که دانشگاه آزاد از جزیره خودمختار، به واحدهای دانشگاهی تحت نظارت وزارت علوم تبدیل شده و فعالیت کند.
بر دانشگاه آزاد به شکل قانونی نظارتی وجود دارد؟
به اساسنامه دانشگاه آزاد اشراف ندارم، اما به شکل صوری نظارت‌هایی اعمال می‌شود. در عمل دانشگاه آزاد رفتار خاص خود را داشته و دارد. یعنی خود را هم‌شأن و هم‌ردیف وزارت علوم می‌داند. این روحیه مختص دوره جدید هم نیست و در دوره آقای جاسبی هم چنین بوده است و به این شکل نمی‌توان ادامه داد. بالاخره وزارت علوم برای گسترش آموزش‌عالی، تعداد و ترکیب پذیرش دانشجو معیارهایی دارد. به نظر می‌رسد دانشگاه آزاد به معیارهای وزارت علوم هیچ توجهی ندارد. در گذشته مواردی داشتیم که یک واحد دانشگاه آزاد در رشته ادبیات فارسی 500 دانشجو جذب کرده و نتیجه همان سیاست‌ها را می‌توان در خیل فارغ التحصیلان بیکار کشور دید. این موارد باید اصلاح شود در حالی که به نظر می‌رسد وزارت علوم هم دنبال دردسر نیست! به سراغ دانشگاه آزاد رفتن و اصلاح رویه‌های آن، با دردسر همراه است و وزارت علوم هم تنها در پی رفع مشکلات خود است تا درگیر شدن با دانشگاه آزاد.
