هدف ترامپ اجبار ایران به مذاکره مجدد است

 اقدام اخیر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در قرار دادن نام سپاه پاسداران ایران در لیست گروه‌های تروریستی را می‌توان نوعی تصمیم کودکانه، شتاب‌زده و از سر جهل و ناآگاهی دانست، چرا که اکثرا تحلیلگران بین‌المللی معتقدند که وی با این تصمیم خلاف امنیت ملی آمریکا عمل کرده است. البته کاملا واضح و مشخص است که وی این تصمیم را در اثر فشارهای رژیم صهیونیستی و لابی‌های یهودی و صهیونیستی اتخاذ کرده، اما تلاش‌های نومحافظه‌کاران جنگ‌طلب کاخ سفید چون جان بولتون و پمپئو نیز در این تصمیم بی‌تاثیر نبوده است. گرچه به قرائت بسیاری از کارشناسان آمریکا با این کار بیش از پیش به خود ضربه زد و امنیت نیروهای خود حداقل در خاورمیانه را به خطر انداخت، چرا که نه تنها در ایران بلکه در منطقه و جهان آزادی‌طلب، سپاه پاسداران گروهی حافظ صلح و امنیت منطقه و بین‌الملل شناخته می‌شود که سردمدار مبارزه با تروریست‌هاست. برای بررسی علل و اهداف آمریکا از تروریستی قلمداد کردن سپاه، علت سکوت اروپا و تاثیر این مساله بر برجام، با رحمان قهرمان‌پور کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته که می‌خوانید:

به گزارش روز نو :ارزیابی شما از علل و اهداف قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی چگونه است و تا چه حد به فشار و تاثیر رژیم صهیونیستی و کشورهای مرتجع عربی منطقه در این تصمیم قائل هستید؟

اینکه در این موضوع رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات نقش داشته‌اند تردیدی نیست زیرا از زمانی که ترامپ به قدرت رسید مشخص بود کشورهایی که مخالف ایران هستند لابی گسترده‌ای را در واشنگتن شروع کرده‌اند. ما در قضیه برجام شاهد بودیم که رژیم صهیونیستی چندین میلیون دلار برای امضا نشدن برجام خرج کرد، اما این که بگوییم این تصمیم صرفا نتیجه تلاش و خواسته آنها بوده نیز درست نیست، چرا که منافع خود آمریکا نادیده گرفته می‌شود. لذا هم فشار لابی‌های صهیونیستی موثر بوده، هم خواسته خود ترامپ و هم تلاش نومحافظه‌کاران آمریکایی. لذا قرار دادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی فصل مشترک این سه‌بازیگر است. سه‌بازیگری که در یک طرف لابی‌های طرفدار رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات، در طرف دوم نومحافظه‌کاران تندرو کاخ سفید به رهبری بولتون و پمپئو و طرف سوم نیز خود ترامپ قرار دارد. هر یک از این بازیگران منافعی در این مساله دارند و الزاما منافعشان کاملا همسو، یکسان و مشابه هم نیست. آنچه که لابی‌های صهیونیستی می‌خواهند، محدود کردن نفوذ و قدرت منطقه‌ای ایران و در صورت امکان کشاندن آمریکا به یک درگیری نظامی با ایران است که بتواند به ضرر ایران باشد. نومحافظه‌کاران می‌خواهند به ترامپ بگویند که ایران به هیچ وجه آماده مذاکره نیست و به قولی مسیر مذاکره را به روی ترامپ ببندند یا به تعبیری وی را پیمانکار سیاست‌های خود کنند. بازیگر سوم که خود ترامپ باشد در این داستان منافع و اهدافی زیادی ندارد و به‌نظر می‌رسد که مهم‌ترین هدف وی این باشد که ایران را برای پذیرش یک برجام فراگیر تحت فشار قرار دهد و با علم به اینکه می‌دانسته مساله سپاه خط قرمز نظام جمهوری اسلامی است با ورود به این داستان و پذیرش تبعات آن به زعم خود تلاش می‌کند حداکثر فشار را بر ایران بیاورد تا ایران پای میز مذاکره بیاید. حال اینکه این تحریم و قراردادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی چه تاثیری بر جایگاه سپاه دارد، نیازمند گذشت زمان است. آنچه اتفاق افتاده، همسویی‌ها و حمایت‌ها از نقش و عملکرد سپاه بیشتر شده و ممکن است در آینده حتی بیشتر از این نیز بشود. البته باید ببینیم آمریکا این سیاست خود را عملی خواهد کرد یانه؛ فعلا برآوردی که مقامات ایرانی از جمله معاون وزیر امور خارجه و سخنگوی شورای عالی امنیت ملی داشته‌اند این اقدام ترامپ را بیشتر نمایشی دانسته نه واقعی.

اخیرا شورای عالی امنیت ملی در پی تروریستی اعلام شدن سپاه نیرو‌های مرکزی آمریکا در غرب آسیا موسوم به سنتکام را تروریست معرفی کرد؛ این رویکردها از سوی تهران و واشنگتن چه تبعاتی خواهد داشت و آیا اساسا آمریکا با این اقدام در پی سیاست محدودسازی ایران و محاصره منطقه‌ای تهران است؟

من معتقدم این اقدام فعلا به معنای تقابل نظامی نیست، اما نفی کننده درگیری‌های محدود نیز نخواهد بود مخصوصا در سطح منطقه‌ای ممکن است نیروهای دو طرف با یکدیگر درگیری‌هایی داشته باشند. فعلا به نظر می‌رسد دو طرف قصد عملی برای درگیرشدن نداشته باشند. به اضافه اینکه محاسبات و تحلیل‌ها نیز نشان می‌دهد خیلی به نفع دو طرف نیست. البته برخوردهای مقطعی و اتفاقی نیز دور از ذهن نیست. از سوی دیگر نومحافظه‌کاران فشار بر ایران را برای درگیری نظامی محدود می‌خواهند، اما ترامپ فشار را برای مذاکره می‌خواهد. لذا هردو اینها ابزاری مشترک، اما هدفی متفاوت دارند، چرا که هر اندازه ترامپ می‌خواهد با فشار، ایران را مجددا پای میز مذاکره بکشاند، اما نومحافظه‌کاران درصددند تمام راه‌های مذاکره و دیپلماسی بسته شود و فقط به گزینه نظامی بیندیشند. گرچه کاملا مشخص است دولت ترامپ در این تصمیم خیلی تابع محاسبات امنیت ملی نبوده است. کما اینکه در مذاکرات با کره شمالی هم نبود. هیچ رئیس‌جمهوری حاضر به مذاکره با رهبر کره شمالی نبود، اما ترامپ این را انجام داد یا موضوع تحریم سپاه سال‌ها در کاخ سفید بوده، اما بر اساس محاسبات امنیت ملی روسای جمهور آمریکا هیج وقت دست به این عمل نزدند چون می‌دانستند که به ضررشان است اما ترامپ آن را انجام داد.

مساله قرار دادن سپاه در زمره گروه‌های تروریستی از سوی کاخ سفید واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی زیادی به همراه داشت، اما اروپایی‌ها سکوت کردند؛ سکوت اروپایی‌ها و عدم اتخاذ موضع مشخص در این مورد را از چه می‌دانید و این مساله چه تاثیری در برجام خواهد گذاشت؟

به نظر من سکوت اروپایی‌ها ناشی از این است که آنها احساس می‌کنند میان ترامپ و ایران گیر‌ افتاده‌اند واز هر دوطرف تحت فشارند و در تلاشند تا راه خروجی پیدا کنند. آنچه در بیانیه گروه هفت آمد و از ایران خواست که فعالیت‌های دفاعی خود را محدود کند، نشان دهنده این است که اروپا می‌خواهد فشارش را بر ایران مضاعف کند تا ایران را وادار به مذاکره در خصوص مسائل دفاعی خودش کند که البته هرگز چنین اتفاقی از سوی ایران نخواهد افتاد. در مورد تاثیر این مساله بر برجام نیز در هیچ زمانی گفته نشده که خروج از برجام خط قرمز ایران است یا در برجام خواهد ماند. عالم سیاست سیال و پویاست و ممکن است هر زمان محاسبات ایران تغییر کند.