كار مذاكره با آمريكا را سخت نكنيم

انتخابات رياست‌جمهوري در آمريکا به پايان رسيد و جو بايدن با حداکثر راي الکترالي که کسب کرد، رئيس‌جمهور بعدي مردم آمريکا شد؛ البته از اين مساله نبايد گذر کرد که دونالد ترامپ مانند يک مار زخمي حاضر نيست که کاخ سفيد را ترک کند و آن را به مرد دموکرات 77ساله آمريکايي بسپارد. اما براي جمهوري اسلامي مساله مهم‌تر از انتخاب جو بايدن، سياست و برنامه‌هاي او براي بازگشت به توافقنامه برجام است. حال تا ژانويه که ترامپ مستاجر کاخ سفيد است همه سياستمداران ايراني منتظر هستند که اين پيرمرد جديد کاخ سفيد برنامه‌ها و رويکرد خود را براي برگشت به برجام اعلام کند. در راستاي اين مطالب  با حشمت‌ا... فلاحت‌پيشه رئيس سابق کميسيون امنيت ملي گفت‌وگو کرده است که در ادامه مي‌خوانيد.

به نظر شما با توجه به تحريم‌هايي که آمريکا سال‌هاست عليه ايران وضع کرده، آيا تفاوت خاصي بين دولت جمهوريخواهان و دموکرات‌ها مي‌بينيد؟

به گزارش روز نو :سياست خارجي در دنيا يک امر دوجانبه است و من معتقدم که سياست خارجي يکجانبه در جهان وجود ندارد. کاملا مشهود است که اگر دو کشور در مقابل هم قرار داشته باشند و فضاي سياسي را تشنج‌آفرين کنند، بي‌شک جنگ صورت مي‌گيرد. وقتي نوک پيکان دو کشور در مقابله هم قرار مي‌گيرد، باعث درگيري و جنگ بين دو کشور خواهد شد. اما در مقابل جنگ، صلحي هم وجود دارد که برمي‌گردد به چراغ سبزي که کشورها براي يکديگر روشن مي‌کنند. واقعيت اين است که اگر کشورها براي يکديگر چراغ سبزي روشن کنند، مستقيما هيچ درگيري بين کشورها رخ نمي‌دهد. در دنيا معمول است که تحليل‌ها بر اساس واقعيت‌هاي سياسي شکل مي‌گيرد و اين تحولات تاثير مستقيمي در روابط کشورها دارد. در ايالات‌متحده آمريکا دو حزب وجود دارد که تمام روساي جمهورش از يکي از اين دو حزب انتخاب مي‌شود. از گذشته تحليل کهنه‌اي درباره انتخابات آمريکا وجود داشته است و برخي هستند که فکر مي‌کنند، بين جمهوري‌خواهان و دموکرات‌ها در فضاي سياسي آمريکا تفاوتي وجود ندارد. اين مساله يک نظريه يا فرضيه غالبي بود که در دوران باراک اوباما شکسته شد.

البته به نظر مي‌رسد روابط ايران و آمريکا در دوره اوباما روند خصمانه کمتري داشت و در آن دوران مسئولان دو کشور ايران و آمريکا با محوريت برجام مذاکره کردند.

در تاريخ سياسي آمريکا اوباما از معدود افرادي بود که در زمان رياست‌جمهوري خودش تحريم‌هايي که عليه جمهوري اسلامي ايران وضع شده بود را به عقب برگرداند. يک‌بار ديگر هم که در زمان کارتر که گروهبان‌هاي آمريکايي آزاد شدند، بخشي از تحريم‌هاي تصويب‌شده عليه ايران لغو شد. از آن روز به بعد ديوار تحريم‌ها به دور ايران کشيده شد و جمهوري اسلامي با سيل تحريم‌هاي آمريکا روبه‌رو شد. در دوران باراک حسين اوباما، جمهوري اسلامي با لغو تحريم‌هاي آمريکا روبه‌رو شد. البته جدا از تحريم‌هاي بانکي و فلزي و... ما شاهد لغو تحريم‌هايي بوديم که در قالب قطعنامه در سازمان ملل تصويب شده بود. 6 قطعنامه در شوراي امنيت سازمان ملل که در ذيل فصل هفتم قرار گرفته بود توسط دولت دموکرات اوباما لغو شد. نکته قابل توجه اين است که در دوران اوباما ما از 1248 تحريمي که از گذشته تا دولت او بر ايران وضع شده بود شاهد لغو 915 تحريم بوديم.

بــا تــوجه بــه اينکه ايران در اين چند سال دوران رياست‌جمهوري اوباما ازخودگذشتگي نشان داد و از برجام خارج نشد، فکر مي‌کنيد جو بايدن دموکرات حاضر است دوباره به برجام بازگردد؟

نقش آمريکا در توافقنامه برجام نقش اصلي بود که در لغو تحريم عليه جمهوري اسلامي بسيار تاثيرگذار بود. امضاهاي زيادي در توافقنامه برجام وجود داشت که البته به نظرم 2 امضا بود که بسيار مهم و حياتي تلقي مي‌شد. امضاي ايران و ايالات متحده آمريکا از مهم‌ترين بخش‌هاي توافقنامه برجام بود که اهميت اين دو کشور براي حضور در برجام بسيار مهم بود. در زماني که ايالات متحده از برجام خارج شد، در واقع فقط نوع رفتار جمهوري اسلامي بود تا باعث مرگ برجام نشد. حتي بازگشت تعهدهايي هم که در برجام صورت گرفت تماما در داخل برجام ذکر شده بود و جمهوري اسلامي در چارچوب قوانيني که در برجام تصويب شده بود تعهدات خود را کاهش داد. براي ايران کاري نداشت که خارج از برجام قدم بردارد و تعهدات خود را کاهش دهد اما ازخودگذشتگي کرد و خارج از برجام قدمي را برنداشت. من فکر مي‌کنم که احتمالا يکي از سياست‌هاي رئيس‌جمهور جديد آمريکا يعني جو بايدن احياي برجام خواهد بود. در اين شرايط تحليل‌هاي مختلفي صورت مي‌گيرد و عده‌اي براي خود فکر و خيال‌هايي مي‌کنند. اولين تحليلي که امکان دارد در ذهن برخي شکل بگيرد اين است که دموکرات‌ها تفاوتي با جمهوري‌خواهان ندارند و آنها هم مانند ترامپ هستند. البته بنده معتقدم اين مساله واقعيت ندارد و ما در دوران باراک اوباما ديديدم که اوباما با جمهوري‌خواهان تفاوت دارد. طبيعتا کاملا معلوم است که ترامپ مانند اوباما نبود و همچنين جو بايدن هم صددرصد ترامپ نيست و اين سياستمداران از دو گروه با دو فکر متفاوت هستند که در دنياي سياست نقش مهمي دارند. به نظرم از اولين فعاليت‌هايي که جو بايدن انجام خواهد داد، تلاش براي مذاکره با 3 کشور اروپايي و گفت‌وگو درباره موضوع ايران و احياي برجام خواهد بود.

روساي جـــمهوري که در آمريکا بر سر کار مي‌آيند معمولا با يکديگر شباهت‌هاي دارند، فکر مي‌کنيد بين جو بايدن دموکرات با ترامپ جمهوريخواه تفاوت‌هايي در سياست خود در قبال ايران وجود ندارد؟

اينکه ما بياييم صحبت کنيم که بين ترامپ و بايدن تفاوتي وجود ندارد به نظر من ظلم به منافع ملي ايران است. هرکسي که اين سياست را در پيش بگيرد و به منافع مردم ايران ضرر بزند من اعتقاد دارم که بايد در جلوي ملت ايران پاسخگو باشد. هرکسي که اين تفکر را در پيش بگيرد بدون تعارف به منافع ايران خيانت مي‌کند و البته باعث خوشحالي رژيم‌صهيونيستي و حکومت‌هايي مي‌شود که مخالف نزديک شدن روابط جمهوري اسلامي با آمريکا هستند. رويکرد جو بايدن چندجانبه‌گرايانه است و لذا نقش بيشتري براي کشورهاي اروپايي و همينطور سازمان ملل متحد خواهد شد. البته من معتقدم که خوشبيني‌هايي که بدون ارتباط با واقعيت‌هاي اوليه باشد به ضرر ايران تمام خواهد شد. به نظر من بايدن بايد وقتي سرکار مي‌آيد به تحريم‌هاي ايران پايان دهد تا بيشتر از اين به منافع مردم ايران ضرر وارد نشده است. در آخر من اعتقاد دارم که اگر در اين فاصله سياستمداران آمريکايي و ايراني مواضع و رفتارهاي تندي را عليه يکديگر انجام دهند که باعث ايجاد تشنج بين يکديگر شود، باعث مي‌شود که به منافع دوطرف ظلم شود.