چرا رئیسی بیش از بایدن به برجام نیاز دارد

روز نو :تحلیل وب‌سایت ال مانیتور این است که اگرچه ابراهیم رئیسی برای پیشبرد اهداف خود به احیای برجام نیاز دارد، جو بایدن می‌تواند بدون توافق هم با مشکل بزرگی روبه‌رو نشود.

طبق تحلیلی که در وب‌سایت ال مانیتور نوشته شده است، میزان احتیاج رؤسای‌جمهور ایران و آمریکا به احیای برجام یک اندازه نیست و این هدف برای آینده سیاسی ابراهیم رئیسی بیشتر واجب است تا اهداف جو بایدن. این مقاله درباره این ادعا این‌چنین استدلال می‌کند:

موضع دولت بایدن درحال‌حاضر «تبعیت در برابر تبعیت» است. معنی این امر این است که اگر برجام احیا شود، تحریم‌هایی که آمریکا در سال 2018 بر ایران اعمال کرده بود تعلیق می‌شوند و ایران به منابع مالی دست پیدا می‌کند. این یعنی ایران می‌تواند دوباره به فعالیت اقتصادی بپردازد و در انرژی، کشتیرانی، فلزات، خودروسازی، بیمه و سایر بخش‌های اقتصاد خود به جذب سرمایه بپردازد.

بنابراین بازگشت به برجام برای رئیسی دارای مشوق‌هایی است که هم اقتصادی هستند و هم سیاسی. مشوق‌های اقتصادی بدیهی هستند: اگرچه اقتصاد ایران در معرض فروپاشی نیست و حتی ممکن است طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول به رشدی دو درصدی هم دست یابد ولی در نهایت حل مشکلاتی مثل تورم، بدهی، و دیگر مشکلات ساختاری بدوم رفع تحریم‌ها ممکن نیستند. احیای برجام به رشد بسیار سریع، درآمد زیاد ایران از فروش نفت که در حال گران شدن نیز هست، و نهایتاً جذب سرمایه‌گذاری خارجی منجر خواهد شد که فرایند بهبود اقتصاد ایران را کلید خواهد زد.

اما مشوق‌های سیاسی برجام هم برای رئیسی روشن هستند: برجام بین افکار عمومی ایرانیان بسیار محبوب است و رئیسی که با کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ ایران سر کار آمده است می‌تواند ازطریق احیای برجام برای خود حمایت مردمی کسب کند. این نکته به‌خصوص با توجه به این مسئله صحیح است که رئیسی در حین مبارزات انتخاباتی خود مخالف برجام سخن نمی‌گفت و تأکید می‌کرد که ایران در نهایت از برجام تبعیت خواهد کرد. بنابراین هواداران او هم نمی‌توانند به او اتهام خلف وعده بزنند.

اما بایدن اگرچه ترجیح می‌دهد که برجام احیا شود و این مسئله را یک اولویت برای خود می‌داند، ولی تنها درصورتی‌که ایران نیز سهم خود را ادا کند و در نهایت به‌هم‌ خوردن معامله برای او هزینه بزرگی در بر نخواهد داشت. بایدن می‌داند که با صرف ورود به دیپلماسی، رابطه آمریکا با اروپا را ترمیم کرده است و ضررهای ترامپ به رابطه فراآتلانتیکی را جبران و حتی اگر معامله‌ای صورت نگیرد اروپا در مرحله بعد فشار حداکثری کاملاً با او همراه خواهد بود. بایدن همچنین می‌داند که روسیه و چین هم کاملاً با دستیابی ایران به بمب اتمی مخالف هستند [اتهامی که ایران هرگز آن را نپذیرفته است] و بنابراین در نهایت برای مهار برنامه هسته‌ای ایران با او همکاری خواهند کرد. همچنین بایدن می‌داند که کنگره بیشتر با برجام مخالف است تا موافق، و بنابراین شکست مذاکرات برجام بین او و کنگره مشکلی ایجاد نخواهد کرد.