«اصلاحات و بهار» قوی‌ترین وضعیف‌ترین دولت های پس ازانقلاب اسلامی

روز نو :عملکرد دولت ها در دوران پس از انقلاب اسلامي بي شک يکي از مهم ترين بحث هاي سياسي سال هاي اخير کشور بوده زيرا هر کدام با فراز و نشيب هاي زيادي همراه و به شکلي در پيشبرد اهداف خود با مشکلاتي مواجه شده اند. امري که سبب شد تا عملکرد دولت سيزدهم به عنوان دولتي متفاوت با ساير دولت هاي گذشته بيشتر مورد رصد قرار گيرد و پس از گذشت يک سال از آغاز به کار دولت از سوي صاحب نظران نقد شود. در راستاي بررسي اين موضوع و عملکرد دولت ها پس از انقلاب، آرمان امروز گفت و گويي با مهدي آيتي داشته است که در ادامه مي خوانيد.

کابينه دولت مکتبي توانمند بود

مهدي آيتي،‌ نماينده دوره ششم مجلس شوراي اسلامي و عضو سابق هيات مرکزي حزب اعتماد ملي در اين خصوص معتقد است که دولت مکتبي شهيد رجايي با وجود اين که فقط دو ماه در حوزه اداره دولت نقش آفريني کرد اما شروع خوبي داشت و توانست با معرفي يک کابينه اخلاق مدار و متخصص چهره اي خوب از خود نشان دهد. اين نماينده پيشين مجلس بر اين باور است که پس از اين دوره نخست وزيري ميرحسين موسوي با وجود اين که در برهه اي حساس از جنگ عراق عليه ايران آغاز شد اما در مديريت شرايط عملکرد خوبي داشت. در ان مقطع زماني مردم با کوپن زندگي مي کردند اما همين طرح سبب شد تا قحطي در کشور رخ ندهد و مردم مايحتاج خود را به خوبي دريافت کنند. انتقادي که به دولت در اين دوره مي شود اين است که اقتصادي دولتي و سوسياليستي داشته اما بايد توجه داشت که با توجه به شرايط جنگي آن ها نمي توانستند به شکل ديگري جامعه را مديريت کنند. پس از پايان جنگ تحميلي شاهد بوديم که دولت سازندگي در کشور روي کار آمد و توانست بيشترين پروژه هاي عمراني تاريخ کشور را در دستور کار قرار دهد و بسياري از آن ها را به نتيجه برساند. بر همين اساس از نظر توانايي پيشبرد اهداف عمراني کشور، دولت سازندگي موفق ترين دولت پس از انقلاب اسلامي بود اما بزرگ ترين ضعف آن نيز هدر دادن منابع مالي کشور و در پيش گرفتن شيوه اي اشرافي بود به شکلي که هر مجموعه کوچک در دولت، چندين ساختمان مجلل به خود اختصاص داده بود و دولت از شيوه ساده زيستي گذشته فاصله گرفت.زماني که وارد مصاديق مي شويم، مشاهده مي کنيم که دولت سازندگي وام هاي زيادي از کشورها ديگر دريافت کرد و بيشترين استقراض را به دولت بعدي خود تحميل کرد که اين نيز به عنوان يکي از نقاط ضعف دولت سازندگي قلمداد مي شود. دولت سازندگي علاوه بر اين ريخت و پاش هاي زيادي داشت و عملا اشرافي گري را در دولت باب کرد با وجود اين که خدمات زيادي نيز به کشور کرد.

دوران پساسازندگي

آيتي در خصوص دوران پس از سازندگي مي گويد: رويه سياسي در کشور ادامه پيدا کرد تا اين که دولت اصلاحات بر سر کار آمد که توانست از همان ابتدا در حوزه سياست و اقتصاد، کشور را به تعادل برساند. همين امر سبب شد تا حدودي دولت اصلاحات نسبت به ساير دولت هاي پس از انقلاب عملکرد بهتري داشته باشد. در دوره اصلاحات، صرفه جويي ها بيشتر شد و تجملات دوره قبل تقريبا از بين رفت. در حوزه سياست خارجي نيز دولت اصلاحات عملکرد موفقي داشت و بيشترين دوستي ها در حوزه روابط بين الملل در دوران دولت اصلاحات شکل گرفت تا جايي که گفت و گوي تمدن ها به عنوان پيشنهاد دولت اصلاحات جنبه اي بين المللي پيدا کرد و ابتکار عمل ايران به گونه اي جهاني شد که حتي زمزمه هاي دريافت جايزه صلح نوبل نيز براي آقاي خاتمي به گوش مي رسيد که با برخي سياسي بازي ها اين رويه قطع شد.

مهدي آيتي در خصوص نقاط ضعف دولت اصلاحات عنوان کرد که با وجود اين که يک ابرپروژه در دوران دولت اصلاحات به نام عسلويه آغاز شد اما در ساير حوزه هاي عمراني، دولت اصلاحات نتوانست همچون دولت سازندگي عملکرد موفقي داشته باشد و روند ساخت پروژه ها کند شد. نبايد فراموش کرد که پروژه عسلويه شاهکار دولت اصلاحات بود و امروز همچنان از تلاش هاي آن دوران بهره برداري مي شود.

ضربه هايي که احمدي نژاد بر کشور وارد کرد

در چنين وضعيتي احمدي نژاد در سال 84 به قدرت رسيد که با شعارهايي که مي داد توانست به قدرت برسد و اين رويه شعار دادن تا پايان کار دولت نيز ادامه پيدا کرد بدون آن که عملي انجام شود. داغ هايي که در آن برهه زماني بر بدن کشور گذاشته شده است، هنوز آن ها را احساس مي کنيم و صدها ميليارد دلار از منابع کشور در آن مقطع هدر رفت و نهادهاي نظارتي کشور را نيز از ميان برد و به تنهايي تصميم گيري مي کرد و به نظرات هيچکس توجه نمي کرد. دولت بهار ادعا مي کرد که پول نفت را بر سر سفره مردم آورده است در حالي که اين اقدام آن ها سبب شد تا نقدينگي چند برابر شود و کشور در يک تورم عظيم گرفتار شود. اين رويه در دولت احمدي نژاد هم زمان شد با يک رانت عظيم در سيستم دولت که به نزديکان او اعطا شد. همين تخلفات سبب شد تا تمامي اطرافيان احمدي نژاد دستگير شوند. بيشترين فروش نفت در دوران احمدي نژاد صورت گرفت اما کشور روز خوشي به خود نديد. احمدي نژاد يک نفره تصميم مي گرفت و به تنهايي عمل مي کرد و با عوام فريبي امور خود را پيش مي برد.

شروع طوفاني دولت روحاني

اين نماينده پيشين مجلس در خصوص دولت تدبير و اميد گفت: دولت آقاي روحاني شروع بسيار خوبي داشت و توانست با امضاي برجام شرايط کشور را به خوبي مديريت کند و در دوره اول ايشان، شرايط اقتصادي کشور نيز در شرايط خوبي قرارداشت. اين موفقيت ها در حالي بود که ده ها هيات ديپلماتيک و تجاري عازم ايران شدند و ايران در مسير توسعه قرار گرفت. ايران در دوران روحاني توانست نوسازي ناوگان هوايي را پس از سال ها تجربه کند و در يک قرارداد ايران صرفا توانست ده ها هواپيماي مسافري از ايرباس و بوئينگ خريداري کند اما با روي کارآمدن ترامپ اين روند متوقف شد. همين امر سبب شد تا معايب دولت اعتدال در عرصه مديريتي با مشکلاتي مواجه شود و ايشان به دنبال ايجاد چالش ها، هيچ تغييري در ترکيب تيم خود ايجاد نکرد و سبب شد تا فسادهاي مالي و تخلفات اداري زيادي در دولت آقاي روحاني شکل گيرد. ساختار مديريتي دولت آقاي روحاني کارآمد نبود و از همين نقطه نيز ضربه خوردند. آقاي روحاني با شعار حمايت از حقوق مردم بر سر کار آمد اما حتي به اندازه قانون اساسي نيز از حقوق مردم و آزادي بيان حمايت نشد.

يک سال با دولت مردمي

مهدي آيتي ادامه داد: از سال گذشته نيز شاهد روي کارآمدن دولت مردمي در کشور بوديم که با وجود اين که شروع خوبي داشت و توانست در حوزه سلامت اقدامات خوبي انجام دهد اما در حوزه معيشت مردم بدترين عملکرد را داشت به شکلي که در حوزه اشتغال، کنترل تورم و ساير شاخص هاي اقتصادي، عملکرد خوبي نداشت. در حوزه سياست خارجي با وجود اين که شعارهاي زيادي داده شد اما روابط ايران با هيچ کشوري بهتر نشده است و پس از يک سال مذاکره نيز هنوز برجام امضا نشده است و اگر امضا نيز بشود، دست آورد کم تري نسبت به توافق دوره روحاني خواهد داشت. وقتي گفته مي شود اقتصاد کشور بزرگ شده است بايد دولت با آمار دقيق اين را عنوان کرد. اگر دولت مدعي مردمي بودن است، بايد نشان دهد که با چه ويژگي هايي مردمي است. بدنه دولت آقاي رئيسي کاملا سازماني است و از بدنه مردم در تشکيل دولت استفاده نکرده است. دولت آقاي رئيسي حقوق شهروندي را عملا زير پاگذاشته و مردم در شرايط سختي قرار گرفته اند.

منبع:آرمان امروز