معلمانی که آموزش ندیده اند

 زیرا هر نوع عدم آگاهی در این باره می‌تواند تبعات بسیار بدی را به جای گذارد. مدتی است که در فضای مجازی خصوصا اینستاگرام این موضوع رواج پیدا کرده است که معلمان از کلاس درس خود تولید محتوا می‌کنند و برخی از آن‌ها از این روش برای جذب فالور بهره می‌گیرند که این کاملا مصداق استفاده ابزاری از دانش‌آموزان است. عده‌ای از آن‌ها ضمن احترام به حقوق دانش‌آموزان از انتشار عکس‌هایی که چهره آنها مشخص باشد خودداری می‌کنند و صرفا شیوه تدریس خود را به اشتراک می‌گذارند. اما عده‌ای به دلیل عدم آگاهی از این موضوع چهره دانش‌آموزان را در عکس‌ها و فیلم‌ها نشان می‌دهند و حتی دیده شده است که برخی از اشتباهات دانش‌آموزان در این فضا به اشتراک گذاشته می‌شود بدون در نظر گرفتن این موضوع که این کار می‌تواند تبعات بدی برای افراد داشته باشد. برای مثال دانش‌آموزان می‌توانند به صفحات معلمین خود مراجعه کنند و در آن با کامنت‌های بدی که افراد در فضای بی‌رحم مجازی منتشر می‌کنند برخورد کنند. به عبارتی دیگر اگر برای مثال در این فضا چهره یک دانش‌آموز مورد تمسخر کاربران قرار بگیرد چه کسی پاسخگوی آثار روانی به جای گذاشته خواهد بود؟ ماجرای اخراج معلم قائمشهری به دلیل پخش موسیقی نامناسب در کلاس درس این روزها مطرح شده و واکنش‌های بسیار زیادی را به همراه داشته است. عده‌ای بر این اعتقاد هستند که اخراج این معلم کار بسیار نادرستی بوده است و این نحوه مجازات تناسبی با جرم ندارد. اما متاسفانه عده‌ای دیگر خصوصا در فضای مجازی بر این اعتقاد هستند که این کار معلم اصلا کار نادرستی نبوده است زیرا دانش‌آموزان این آهنگ را حفظ بوده‌اند و در خارج از فضای مدرسه با آن مواجه شده اند. به نظر می‌رسد این گروه درگیر نوعی اشتباه شده اند؛ درست است بسیاری از داده‌های نامناسب در خارج از مدرسه به دانش‌آموزان می‌رسد اما اینکه در مدرسه و کلاس درس به آن رسمیت داده شود کار اشتباهی است. به عبارتی دیگر یکی از وظایف معلم همین است که دانش‌آموزان را نسبت به چنین موضوعاتی آگاه سازد و هشدار‌های لازم را به آن‌ها منتقل کند. لذا قطعا اقدام معلم مورد بحث نادرست بوده است اگرچه شیوه برخورد با او شیوه نامناسبی است. در همه جای دنیا با هر نوع فرهنگ مدرن و پست مدرنی استفاده ابزاری از کودک برای جذب فالور با چنین محتوایی مذموم است. والدین، دانش‌آموزان، معلمین و کادر مدرسه باید نسبت به حقوق کودکان و نوجوان آگاهی لازم را داشته باشند. از سوی دیگر یکی از بحث‌های بسیار مهمی که در این باره مطرح می‌شود این موضوع است که آیا معلمان برای خطا نکردن و در راه اشتباه قدم نگذاشتن آموزشی دریافت کرده اند؟ گزینش‌هایی که در طول این سال‌ها در وزارت آموزش و پرورش صورت می‌گیرد آیا چنین موضوعاتی را اصلا مورد توجه قرار می‌دهد؟ در ادامه ضمن اشاره به جزئیات اخبار مرتبط با معلم قائمشهری با محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی در خصوص برخی از مسائل گفتگو کرده ایم.
>بازگشت به کار معلم قائمشهری
روز گذشته برخی از خبرگزاری‌ها از «بازگشت به کار» خانم معلم پخش‌کننده موسیقی «گنگستر شهر آمل» به مدرسه خبر دادند. پس از انتشار فیلم پخش موسیقی در مدرسه‌ای در قائم‌شهر که در پی آن خبر اخراج معلم جوان را در پی داشت، باتوجه به ابراز پشیمانی خانم صفرزاده، آیت الله معلمی بصورت کتبی و شفاهی پیگیر این موضوع شد و به مناسبت عید مبعث معلم قائم‌شهری به مدرسه خود بازمی گردد.به نظر می‌رسد این کار اقدامی مناسب است زیرا اخراج معلم در میانه سال تحصیلی می‌تواند تبعات روانی برای دانش‌آموزان به همراه داشته باشد ضمن اینکه اخراج راه حل مناسبی برای برخورد با این موضوع که بسیار رواج یافته ، نیست.
>در همه موارد گزینش‌ها دقیق باشند
این در حالی است که اخیرا وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که در اولین جلسه شورای نظارت بر مدارس درمورد موضوع معلم قائمشهری تصمیم‌گیری خواهیم کرد.به گزارش فارس؛ یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش در رابطه با موضوع تخلف معلم قائمشهری هم گفت: برای مدارس غیردولتی و مراکز غیردولتی یک شورایی به نام شورای نظارت بر مراکز و مدارس غیردولتی داریم که در این شورا در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد و در اولین جلسه شورا در رابطه با موضوع معلم قائمشهری تصمیم‌گیری خواهیم کرد و این موضوع بررسی خواهد شد.نوری خاطرنشان کرد: در بحث گزینش‌ها هم باید به طور کامل و در همه موارد گزینش‌ها دقیق باشند و افرادی که وارد آموزش و پرورش می‌شوند و در مدارس غیر دولتی معلم می‌شوند، باید براساس دستورالعمل‌هایی که برای معلمین هست، رفتار کنند و در رابطه با موضوع معلم قائمشهری هم باید تحقیقات کامل انجام بشود و شورای نظارت در مورد آن بحث و تبادل نظر کند و در نهایت تصمیم نهایی درباره آن گرفته خواهد شد.
>کلاس‌های توجیهی برای معلمان
محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی و فعال این حوزه در گفتگو با آفتاب یزد گفت:« معلم به عنوان فردی که در کلاس درس با سلایق مختلف برخورد دارد، باید نسبت به اوضاع به صورت نسبی چیرگی داشته باشد. به عبارتی دیگر معلم باید نسبت به موضوعات روز جامعه آگاهی داشته باشد زیرا نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. برای مثال من به عنوان شخصی که منتقد برخی از خواننده‌ها هستم سعی دارم به یک شکلی دانش‌آموزان را نسبت به نامناسب بودن محتوای تولید شده توسط آن‌ها آگاه سازم. اما واقعیت جامعه این است که بسیاری از دانش‌آموزان طرفدار مثلا تتلو هستند و من به عنوان یک معلم وقتی می‌خواهم این شخص را نقد کنم نمی‌توانم از ابتدا همه چی را از ریشه از بین ببرم. زمانی که می‌خواهیم چیزی را نقد کنیم باید در خصوص موضوع اطلاعات دقیقی داشته باشیم و بعد به گونه‌ای نقد را مطرح کنیم که مورد پذیرش دانش‌آموزان قرار بگیرد. البته در این خصوص من می‌توانم داوری داشته باشم و این موضوع را به دانش‌آموزان منتقل کنم. الان گاهی وقتی برای خرید به فروشگاه‌ها می‌رویم آهنگ‌هایی را می‌شنویم که بسیار مبتذل هستند و پخش آن بسیار عادی است. من به عنوان یک مشتری نمی‌توانم دراین باره اعمال سلیقه کنم اما ممکن است فرزند نوجوان همراه من باشد و این آهنگ را بشنود. به هر حال این موارد وضعیت‌های پیچیده‌ای هستند که در جامعه ما وجود دارند. اما من به عنوان یک فرد منتقد منش‌ها و رفتارهای فردی مانند تتلو باید نقد‌های خود را به دانش‌آموزان با شیوه مناسب منتقل کنم. باید برای معلم فرصت رسیدن به راهکار مناسب فراهم شود. قطعا به جای اخراج این راهکار وجود دارد که برای این معلم کلاس‌های توجیهی برگزار و آگاهی‌های لازم به او داده شود. هرکسی سزاوار این ارفاق و گذشت است و اخراج قطعا راه حل نیست. اگر این معلم خطایی کرده است روش‌های گوناگونی برای جلوگیری از تکرار چنین مواردی وجود دارد. من مخالف اخراج این فرد هستم و این موضوع باید به صورت عمیق مورد بررسی
قرار بگیرد.»
>مشکلات آموزش و پرورش بخشی از مشکلات جامعه است
وی در ادامه تصریح کرد:« نیاز است یک تجربه واقعی را در این جا ذکر کنم؛ من یک دوست معلمی داشتم که به سوئد مهاجرت و حرفه معلمی را در آنجا دنبال کرد. یکبار من در فضای مجازی از ایشان درخواست کردم که از کلاس درس خود برای ما عکس بگیرد تا فضای کلاس درس در آن کشور را ببینیم. ایشان تعدادی عکس برای ما ارسال و این نکته را یادآوری کرد که برای دریافت مجوز ارسال این عکس‌ها بسیار زحمت کشیده است. چون آن‌ها اجازه انتشار تصویر دانش‌آموزان را نداشتند. لذا در کشور‌های دیگر محدودیت انتشار تصاویر افراد زیر 18 سال وجود دارد و این موضوع در تمام سطوح رعایت می‌شود. اما در کشور ما اگر قانونی در این زمینه وجود دارد به صورت سفت و سخت اجرا نمی‌شود. ظاهرا این قانون وجود دارد و تولید محتوا از کلاس درس به نوعی سوء استفاده محسوب می‌شود. در این خصوص لازم است آگاهی‌های لازم به معلمان، خانواده‌ها و دانش‌آموزان داده شود. البته نیاز است که در این خصوص به یک نکته اشاره کنیم؛ بسیاری از گزارش‌هایی که مدارس به نهاد‌های بالادستی خود از فعالیت‌های انجام گرفته ارسال می‌کنند به صورت تصویری است. یعنی بسیاری از اوقات این گزارشات تصویری به ادارات فرستاده می‌شود و حتی در سایت و فضای مجازی مرتبط با مدرسه منتشر می‌شود. لذا این موضوع تنها مختص به کلاس نیست. لذا مشکلات آموزش و پرورش بخشی از مشکلات جامعه است و در سایر بخش‌های جامعه بی‌توجهی نسبت به این موضوع دیده می‌شود.»
>بحث جدی کمبود معلم
این کارشناس در خصوص آموزش معلمان ادامه داد:« من به عنوان یک معلم رسمی در کنکور برای دبیری فیزیک پذیرفته شدم و 4 سال در دوره لیسانس آموزش و پرورش بر من نظارت داشت و ما به ازای اینکه درس می‌خواندم به من پول می‌داد. در آن زمان حدود 24 واحد ما آموزش علوم تربیتی داشتیم مانند مدیریت آموزشی و روش‌های تدریس. اما الان به خاطر صرفه جویی و نگاه پولی به آموزش و پرورش این موارد اصلا مورد توجه قرار نمی‌گیرد و همه در قالب دانشگاه فرهنگیان قرار گرفته اند. این دانشگاه هم به درد تربیت معلم نمی‌خورد و در مقایسه با سایر کشورها بسیار ضعیف است. باز عده‌ای به این دانشگاه می‌روند و در فضای معلمی قرار می‌گیرند اما برخی حتی در این فضا قرار نمی‌گیرند و معلم می‌شوند. طبق آمارها سالانه نزدیک 60 الی 70 هزارنفر از معلمان بازنشسته می‌شوند اما دانشگاه فرهنگیان در سال حدود 20 الی 25 هزارنفر فارغ التحصیل دارد لذا در سال ما با کمبود 50 هزارنفر معلم مواجه هستیم که این کمبود از کجا تامین می‌شود؟ از نیروهایی که یک آزمون می‌دهند و بعد از دو سه ماه آموزش به کلاس‌های درس روانه می‌شوند. این عده از معلمین مهارت‌های معلمی و آگاهی اجتماعی لازم را ندارند. همچنین این افراد تجربه کافی برای معلمی ندارند و این می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. بحث ضمن خدمت در این مورد بسیار مهم است برای مثال من سال‌ها ضمن خدمت رفتم که کلاس تشکیل می‌شد و اساتید تجربیات خود را با ما به اشتراک می‌گذاشتند. الان ضمن خدمت به یک آزمون آنلاین تبدیل شده است که حتی برای شرکت در امتحان از معلم پول گرفته می‌شود و یعنی همه چیز به یک کاریکاتور تبدیل
شده است.»