زعفران مرغوب برای چشم بادامی ها؟
روزنو :به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت قرار است فرش، صنایع دستی و زعفران مرغوب ایرانی در پلتفرم‌های آنلاین چینی ارائه شوند. این درحالی است که شواهد نشان می‌دهد این کالاها نه تنها شانسی برای رقابت با سایر برندهای جهانی ندارد بلکه ممکن است حتی مورد توجه چینی‌ها نیز قرار نگیرد.
حضور کالاهای ایرانی در بزرگترین پلتفرم های تجارت الکترونیک در چین شاید در نگاه اول گامی در جهت توسعه صادرات کشور به نظر بیاید، اما با درنظر گرفتن کالاهای صادراتی، ذائقه چینی ها و تفاوت های فرهنگی بین دو کشور بیشتر عیان می شود که یا تصمیم گیران سازمان توسعه تجارت شناختی از این بازار ندارند یا به دنبال آمارسازی و نمایش های تبلیغاتی هستند.
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران از امکان فروش کالای ایرانی در سکوی آنلاین چین خبر داد و گفت: فرصت‌های تجاری موجود در چین بیش از مجموع تجارت ما با سایر کشورها است و از آنجایی که عدد بزرگی از صادرات کالا به چین مربوط به صادرات کالاهای خام است؛ در حالی‌که اگر به دنبال بازاریابی برای این کالاها هم نرویم متقاضیان آنها برای خرید این کالاهای خام به ایران خواهند آمد.
معاون وزیر صمت معتقد است که کار واقعی زمانی انجام می‌شود که کالای به چین صادر شود که در زنجیره تولید در حلقه‌های پایین‌تر و جلوتر باشد؛ صادرات مواد خام، خوب است و ارزآوری دارد و فرصت برای سرمایه‌گذاری‌های جدید ایجاد می‌کند؛ اما باید کالاهای صنعتی تر تولید و صادر کنیم که این اقدام کالا به مصرف‌کننده نهایی عرضه می‌شود که درحال حاضر فعالان اقتصادی در حوزه صنایع دستی، زعفران، فرش دستباف در این سکو فعال شدند.
صادراتی که کنترل نمی شود
مجیدرضا حریری رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین پیش تر اعلام کرده بود که از جمله فرصت‌های توسعه تجارت با چین پلتفرم‌های آنلاینی مانند JD است البته این باور که تاجران ایرانی نمی توانند کالا به چینی‌ها بفروشند، هنوز وجود دارد و در حال حاضر با تقلب‌های گسترده، اعتماد مشتری و موجودیت این کالاها در چین به خطر افتاده است.
فروش کالای ایرانی ازجمله فرش، صنایع دستی و زعفران در بستر پلتفرم آنلاین در وهله اول با ماهیت وجودی این پلتفرم که بیشتر به فروش کالاهای مصرفی روزمره، لوازم الکترونیکی و پوشاک با قیمت‌های رقابتی شهرت دارد سنخیتی ندارد.
ماهیت کالاهای مورد نیاز چینی ها را بررسی کرده اید؟
از آنجایی که کالاهای صادراتی ایران عمدتا جزء کالاهای لوکس بوده و قیمت بالایی دارند نظر مخاطب هدف را که عمدتا مصرف‌کنندگان عادی با قدرت خرید متوسط است و به دنبال کالاهای باکیفیت با قیمت مناسب می‌گردد را تامین نمی کند؛ به همین جهت به نظر می رسد که کالاهای لوکس مانند زعفران مرغوب، فرش‌های دستباف گران‌قیمت و صنایع دستی نفیس ممکن است مخاطب محدودتری در این پلتفرم داشته باشد.
ازسویی دیگر، برندهای لوکس بین‌المللی معمولاً استراتژی‌های فروش و بازاریابی خاص خود را دارند و ممکن است تمایلی به فروش محصولاتشان از طریق پلتفرم‌های عمومی مانند JD.com نداشته باشند. همچنین به دلیل اینکه برندهای ایرانی معمولا حضور و فعالیت بازاریابی گسترده ای در بازار چین و پلتفرم های آن نداشته اند مصرف کنندگان چینی هم شناخت کمی از این برندها و کیفیت محصولات دارند ضمن اینکه بازار چین مملو از محصولات متنوع داخلی و بین المللی با کیفیت ها و قیمت های مناسب است که کالاهای ایرانی شانس ضعیفی برای پیداکردن جایگاه خود در این بازار رقابتی دارد و مساله مهم بعدی زمان تحویل کالا است که مصرف‌کنندگان آنلاین انتظار تحویل سریع کالا را دارند و درصورت طولانی شدن انگیزه خرید را از بین می برد.
کالاهایی لوکس برای مردمی که به قیمت حساسند؟
از آنجایی که چینی ها به قیمت حساس بوده و به دنبال بهترین ارزش در ازای پول هستند چنانچه تصور کنند که کالاهای ایرانی ازنظر قیمت رقابتی نباشد استقبال از آن نمی کنند. برای مثال ممکن است هزینه‌های صادرات، حمل و نقل و تعرفه‌ها قیمت نهایی کالاهای ایرانی را در بازار چین افزایش دهد و رقابت‌پذیری آنها را کاهش دهد.
گذشته از موارد یاد شده ، ممکن است کالاهای ایرانی با استانداردهای کیفیت و ایمنی موردنظر در بازار چین تطابق نداشته باشد و همین امر بر ذهینت مصرف کنندگان چینی اثرگذاشته و تصورات نادرستی از کیفیت کالاهای ایرانی برای مصرف کنندگان چینی ایجاد کند یا اینکه بسته‌بندی جذاب و متناسب با سلیقه مصرف‌کنندگان چینی نباشد .
سنگ اندازی های مختلف پیش پای صادرکنندگان ایرانی در بازار چین
یکی دیگر از دلایل عدم استقبال چینی ها از کالاهای ایرانی به تفاوت‌های فرهنگی درمورد مصرف برخی کالاها باز می گردد؛ به طوری که سلیقه مصرف کنندگان چینی با ایرانی ها متفاوت است برای مثال، در مورد مواد غذایی، طعم و مزه محصولات ایرانی ممکن است با ذائقه غالب چینی‌ها سازگار نباشد.
محدودیت‌های دیگری نیز در پلتفرم JD.com از ثبت شرکت قانونی در چین گرفته تا ارائه مدارک مالیاتی معتبر و تضمین برای اثبات اصالت و ایمنی کالا پیش پای صادرکنندگان قرار دارد؛ چراکه JD.com نظارت سختگیرانه‌ای بر کیفیت محصولات و جلوگیری از کالاهای تقلبی وجود دارد. همچنین تحریم‌های بین المللی می تواند ادامه روند همکاری با چین را از لحاظ دسترسی به سیستم‌های پرداخت بین‌المللی، خدمات لجستیک و بیمه تحث تاثیر قرار دهد و یا برخی شرکت‌های چینی را به دلیل ترس از تحریم‌های جدیدتر آمریکا وادار به تجدیدنظر کند.
البته این احتمال می رود که رئیس سازمان توسعه تجارت و آقای معاون وزیر صمت به این امور نیز آگاهی داشته اما صرفا جهت فشار برای افزایش حجم صادرات و آمارسازی چنین اقدامی را حتی باوجود آگاهی از عدم رقابت پذیری کالاها آغاز کرده باشد.
به نظر می رسد مسئولان سازمان توسعه تجارت به ویژه رئیس این سازمان شناخت کافی از پویایی بازار چین و رقابت شدید در این پلتفرم و حتی انتظارات مصرف کنندگان چینی نداشته و صرفا براساس اطلاعات ناکافی یا خوش بینی بیش از حد این اقدام را شروع کرده است یا آنکه می تواند صرفا جنبه نمایشی یا نمادین برای نشان دادن تمایل ایران برای گسترش روابط تجاری با چین باشد حتی اگر نتایج اقتصادی قابل قبولی به همراه نداشته باشد.
