پله برقی‌هایی که از مدار خارج هستند و جان هایی که ارزش ندارند!
روزنو :مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهر تهران گفت: اواخر سال ۱۴۰۲، حدود ۵۶ درصد از پلهای مکانیزه خاموش بودند، اما اکنون این عدد به ۲۰ درصد کاهش یافته است و برنامه‌ریزی ما این است که تا پایان سال خاموشی‌های دائمی را به صفر برسانیم.
در شهر تهران، پله‌های برقی پلهای مکانیزه، یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تسهیل تردد عابران پیاده در معابر پررفت‌وآمد و بزرگراه‌های پرتردد هستند، اما در سال‌های اخیر، تکرار خاموشی‌های طولانی‌مدت این پله‌ها و خرابی‌های مکرر آنها به یکی از معضلات جدی شهری تبدیل شده است؛ معضلی که نه‌تنها شهروندان را با مشکلات رفت‌وآمد مواجه کرده، بلکه در برخی موارد به وقوع حوادث تلخ و جبران‌ناپذیر نیز منجر شده است که همگی ریشه در ضعف زیرساخت یا عدم نگهداری اصولی این تجهیزات داشته‌اند.
بسیاری از پله‌های برقی موجود در سطح شهر، عمری بیش از دو دهه دارند و در آن زمان با استاندارد‌ها و برند‌هایی نصب شده‌اند که امروزه برخی از آنها دیگر وجود خارجی ندارند یا قطعات یدکی‌شان در بازار در دسترس نیست.
در این میان، توجه به ایمنی پله‌های برقی، به‌عنوان بخشی از زیرساخت شهری، اهمیتی دوچندان یافته است و نمی‌توان صرفاً به دلیل خرابی یا فرسودگی، این ابزار حیاتی را از کار انداخت یا خاموش نگه داشت بلکه رویکرد اصولی، اصلاح ساختار نگهداری، به‌روزرسانی تجهیزات، استفاده از پیمانکاران تخصصی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در فرآیند نوسازی است.
سازمان عمران شهرداری تهران با انتقال مسئولیت نگهداری پله‌های برقی به مجموعه خود و تدوین برنامه‌هایی با محوریت ایمنی و نوسازی، تلاش کرده تا این روند فرسایشی را متوقف کرده و با نگاهی کارشناسانه و بلندمدت، وضعیت این تجهیزات حیاتی را به حالت مطلوب بازگرداند.
برای اطلاع از جزئیات اقدامات انجام شده در این زمینه با مجید امانی؛ مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهر تهران، گفت‌و‌گو کردیم که مشروح آن در متن زیر است:
تسنیم: خاموشی مکرر پله‌های برقی در سطح شهر یکی از انتقادات مردم و برخی از مسئولان شهری در سال‌های اخیر بود، در حال حاضر نگهداشت و تعمیر پله‌ها در چه وضعیتی قرار دارد؟
در حال حاضر، ۱۰۷ پل مکانیزه در شهر تهران وجود دارد که شامل ۴۳۱ دستگاه پله‌برقی هستند. این پله‌ها در سطح شهر پراکنده‌اند و به نوعی حدود ۴۳۱ دستگاه الکترومکانیکی در تهران در حال فعالیت‌اند. حالا اینکه اساساً وجود این تعداد تأسیسات الکترومکانیکی در کنار خیابان‌ها صحیح است یا نه، یا اصولاً این حجم از تجهیزات در فضا‌های شهری رایج است یا نه، جای بحث دارد؛ چراکه حتی در دنیا هم چنین چیزی چندان مرسوم نیست.
در گذشته، نگهداری پل‌ها کیفیت مطلوبی نداشت و همین امر باعث بروز برخی عوارض در پله‌ها شده بود؛ از زمان انتقال مسئولیت به سازمان عمران، ما تهران را به چهار پهنه تقسیم کردیم که اخیراً این تعداد به پنج پهنه افزایش یافته و پیمانکاران تخصصی برای هر پهنه تعیین شده‌اند.
اکنون نگهداری این پل‌ها به عهده پیمانکاران است؛ در این راستا قرارداد‌های جدید منعقد شده و دستگاه‌های نظارتی نیز مستقر شده‌اند و وظیفه کنترل و ارزیابی عملکرد‌ها را بر عهده دارند.
در رویکرد جدید نگهداری، برای هر پل مکانیزه، نگهبان‌هایی مستقر هستند که به‌صورت دائم وضعیت پل‌ها را کنترل می‌کنند، در صورت مشاهده نقص، موضوع به دستگاه نظارت گزارش می‌شود و پیمانکار مربوطه برای رفع مشکل اقدام می‌کند.
اما یکی از مشکلات اساسی این است که پله‌های برقی قدیمی از چندین برند مختلف هستند که بسیاری از این برند‌ها امروزه وجود خارجی ندارند یا قطعات آنها قابل تأمین نیست. برخی از این تاسیسات بیش از ۲۵ تا ۳۰ سال بدون توقف فعالیت کرده‌اند و اکنون نیاز به اورهال کامل یا نوسازی دارند.
با وورد جدی به موضوع نوسازی پل ها، در سال گذشته، ۶۵ یونیت (واحد شمارش پله برقی) شناسایی و نوسازی شدند، برای سال جاری نیز برنامه‌ریزی شده تا پایان سال ۱۴۰۴، تعداد ۷۲ یونیت دیگر نوسازی شوند که قرارداد این پروژه بسته شده و از حدود دو تا سه هفته پیش، مراحل ساخت آن با استفاده از تولیدکنندگان داخلی آغاز شده است.
خوشبختانه اکنون تکنولوژی‌های جدید در کشور موجود است و سیستم‌های موتور، گیربکس، زنجیر‌ها و استپ‌ها پیشرفت زیادی داشته‌اند، نوسازی پله‌ها نیز با استفاده از همین تکنولوژی‌های به‌روز و به کمک توان داخلی انجام می‌شود.
تسنیم: آیا با این رویه پله برقی غیر فعال نداریم و همه پله‌ها برقی‌ها ایمن هستند؟
ایمنی اولویت اصلی ماست؛ ممکن است برخی یونیت‌ها برای مدت طولانی خاموش باشند، اما این تصمیم به‌منظور حفظ ایمنی شهروندان گرفته می‌شود، گاهی می‌توان پله را با چند تعمیر ساده روشن کرد، اما به‌دلیل پایین بودن سطح ایمنی، ترجیح داده می‌شود که پله خاموش بماند.
تسنیم: در حال حاضر چند پله برقی خاموش داریم؟
در زمان تحویل پل‌ها در اواخر سال ۱۴۰۲، حدود ۵۶ درصد از پلهای مکانیزه خاموش بودند، اما اکنون این عدد به حدود ۲۰ درصد کاهش یافته و این ۲۰ درصد نیز به‌دلیل نداشتن شرایط ایمن است که باید مورد رسیدگی قرار گیرد.
برای خاموشی پله‌های برقی دو عامل جود دارد؛ یا نیاز به تعمیرات اساسی دارند که شامل قطعات خاصی است که باید سفارش‌گذاری شده و وارد کشور شوند یا نیاز به نوسازی کامل دارند که به معنای جمع‌آوری پله و نصب یک دستگاه جدید است.
البته خاموشی‌های موقت نیز طبیعی است؛ چون این سیستم‌ها الکترونیکی هستند و مانند تمام ماشین‌آلات دیگر ممکن است دچار نقص شوند.
تسنیم: آیا می‌توان وعده داد تا پایان سال هیچ پله خاموشی نداشته باشیم؟
برنامه‌ریزی ما این است که با نوسازی‌ها و تأمین قطعات، تا پایان سال خاموشی‌های دائمی را به صفر برسانیم؛ اما همان‌طور که گفته شد، اگر پلهای از نظر ایمنی مشکل داشته باشد، خودمان فعالیت آن را متوقف می‌کنیم تا تعمیرات لازم انجام شود. بنابراین، روند به سمت ایمن‌سازی کامل پله‌های فعال در تهران پیش می‌رود.
تسنیم: بودجه در نظر گرفته‌شده برای نوسازی و نگهداری پل‌ها چقدر تعیین شده است؟
برای نوسازی و اورهال حدود ۳۰۰ میلیارد تومان و برای نگهداشت نیز حدود ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار اختصاص یافته است.
تسنیم: نظارت بر عملکرد پیمانکاران به ویژه در زمینه تعویض قطعات که بعضا شنیده‌هایی درباره به کارگیری قطعه‌های مستمعل به جای قطعه معیوب وجود دارد، چگونه انجام می‌شود؟
هر پله‌برقی نزدیک به ۶۰۰ قطعه دارد که حدود ۱۰ تا ۱۱ قطعه، قطعات اصلی هستند و سایر آن قطعات مصرفی عادی محسوب می‌شوند و در فرآیند نگهداری، قابل تعویض یا تعمیر هستند. در گذشته، سرویس نگهداری مناسبی وجود نداشت و مشکلاتی به وجود آمده بود، اما در حال حاضر با نوع جدید قراردادها، استقرار دستگاه‌های نظارت و همچنین اجرای سیستم HSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست)، سعی شده از بروز خطا‌ها و مشکلات جدی جلوگیری شود.
