پردرآمدترین و کم‌درآمدترین استان‌های ایران کدام است؟
روزنو :طی سال گذشته میانگین کل درآمد خانوار شهری ۳۴۳.۱ میلیون تومان بوده که رشد ۳۳.۶ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ داشته است. افزون بر این در مناطق روستایی نیز متوسط درآمد سالانه از ۱۴۹ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ با ۳۴.۹ درصد رشد به ۲۰۱.۳ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
براساس بررسی «فرهیختگان» از گزارش هزینه و درآمد خانوار‌ها در سال ۱۴۰۳ -که اخیرا منتشر شده- میانگین هزینه کل سالانه خانوار شهری حدود ۲۷۰ میلیون تومان بوده که نسبت به هزینه ۲۰۶.۵ میلیون تومانی در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰.۴ درصد رشد داشته است.
به گزارش روز نو در مناطق روستایی نیز میانگین هزینه کل سالانه خانوار در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۱۰.۶ میلیون تومان بوده و در عرض یک‌سال با ۳۰.۷ درصد رشد به ۱۴۴.۶ میلیون تومان رسیده، همچنین طی سال گذشته میانگین کل درآمد خانوار شهری ۳۴۳.۱ میلیون تومان بوده که رشد ۳۳.۶ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ داشته است. افزون بر این در مناطق روستایی نیز متوسط درآمد سالانه از ۱۴۹ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ با ۳۴.۹ درصد رشد به ۲۰۱.۳ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
کاهش جزئی شکاف طبقاتی
براساس داده‌های مرکز آمار ایران، طی سال ۱۴۰۳ ضریب جینی کل کشور ۰.۳۸۷ بوده که نسبت به عدد ۰.۳۹۷۹ سال ۱۴۰۲ حدود ۲.۷ درصد کاهش داشته است. علاوه بر این ضریب جینی در مناطق شهری با ۳.۴ درصد کاهش به ۰.۳۶۸ در سال ۱۴۰۳ رسیده، همچنین ضریب جینی در مناطق روستایی با ۱.۴ درصد کاهش حدود ۰.۳۵۳۲ برآورد می‌شود و به این معناست که نابرابری و شکاف درآمدی بین دهک‌ها کمتر شده است.
در بخش دیگری از این گزارش، آمار انواع هزینه‌های سالیانه دهک‌های مختلف در دو سال اخیر برآورد شده که هزینه مناطق کل ایران، از ۲۰۷ میلیون تومان به حدود ۲۷۰ میلیون تومان افزایش یافته و از میان دهک‌های دهگانه، بالاترین مقدار درآمد سالانه خانوار شهری مربوط به دهک دهم با ۷۲۶ میلیون تومان و کمترین رقم نیز مربوط به دهک یک با ۹۵ میلیون تومان بوده است. این دو عدد در سال ۱۴۰۲ به ترتیب ۶۸ میلیون تومان و ۲۰ میلیون تومان بودهاند و به ترتیب رشد ۹۶۷ و ۳۷۵ درصدی را در یک‌سال پشت سر گذاشته‌اند.
به عبارتی هزینه خانوار دهک دهم در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۰.۷ برابر هزینه دهک اول بوده و این درحالی است که در سال ۱۴۰۲ این عدد ۱۲.۵ برابر بوده است. این نکته به این معناست که در کنار ضریب جینی، نسبت هزینه‌کرد دهک دهم (پردرآمد) به دهک اول (کم‌درآمدترین) کاهش حدود ۰.۲ درصدی داشته است.
به نظر می‌رسد اعطای یارانه‌های بیشتر به دهک‌های کم‌درآمد، اعطای کالابرگ به دهک‌های پایین‌تر و همین‌طور افزایش قیمت کالا‌های غیرخوراکی که سهم بزرگی در سبد دهک‌های پردرآمد دارد موجب کاهش شکاف درآمدی شده است. البته در خانوار روستایی، متوسط درآمد سالانه خانوار برابر با ۱۴۴ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ بوده که ۱۰ درصد از سال ۱۴۰۲ بیشتر است و در این میان بالاترین مقدار درآمد سالانه خانوار مربوط به دهک دهم با حدود ۴۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ و کمترین هزینه برای دهک اول با ۲۳.۵ میلیون تومان بوده، یعنی دهک دهم ۱۷ برابر دهک اول در روستا هزینه دارد، در حالی که هزینه دهک دهم در خانوار روستایی در سال ۱۴۰۲ تنها ۱۰ برابر دهک اول بوده است.
سهم ۴۴ درصدی مسکن در سبد خانوار شهری
نگاهی به ترکیب انواع هزینه‌ها در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد در یک خانوار شهری هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم را در بر گرفته که ۷۴.۵ درصد است و هزینه‌های خوراکی سهم ۲۳.۴ درصدی دارد، اما در این میان سهم هزینه مسکن از هزینه سالانه خانوار شهری ۴۳.۷ درصد بوده است.
گفتنی است تفریح‌ها تنها سهم ۱.۷ درصدی از سبد هزینه خانوار شهری را تشکیل می‌دهند. این آمار در حالی است که سهم هزینه مسکن در سال ۱۴۰۲ یک درصد کمتر بوده و ۴۲.۴ درصد از هزینه خانوار را در برگرفته بود.
تهرانی‌ها پردرآمدترین و سمنان کم‌درآمدترین
درآمد کل متوسط سالانه یک خانوار شهری در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۴۳ میلیون تومان بوده که ۳۳.۶ درصد از سال ۱۴۰۲ بیشتر شده، همچنین نسبت به درآمد ۵۴ میلیونی سال ۹۸ حدود ۶.۳ برابر شده است. درآمد متوسط سالیانه یک خانوار روستایی در عرض یک‌سال با رشد ۷ برابری از ۱۴۹ میلیون تومان به ۲۰۱ میلیون تومان رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین درآمد سالانه استان‌های ایران در سال ۱۴۰۳، برابر با ۳۴۳ میلیون تومان بوده که از این میان استان تهران، با ۴۹۳ میلیون تومان، رکورددار درآمد سالانه در کشور است. پس از آن استان‌های چهارمحال‌وبختیاری با حدود ۴۱۶ و مازندران با ۳۶۷ میلیون تومان دومین و سومین استان پردرآمد کشور در سال ۱۴۰۳ بودهاند. استان‌های کرمان، سمنان و ایلام کمترین درآمد‌ها را در سال ۱۴۰۳ داشته‌اند که به ترتیب ۲۲۳، ۲۱۷ و ۲۱۳ میلیون تومان در یک‌سال بوده است.
هزینه‌های سالیانه در ایران در سال ۱۴۰۳ به طور میانگین حدود ۲۷۰ میلیون تومان بوده که از میان آنها استان‌های تهران، زنجان و چهارمحال‌وبختیاری با ۳۹۵، ۳۰۵ و ۲۹۴ میلیون تومان دارای بیشترین هزینه سالیانه در سال ۱۴۰۳ بودهاند. در مقابل استان سمنان با ۱۵۳ میلیون تومان هزینه، کمترین هزینه را در سال ۱۴۰۳ داشته است. پس از آن استان‌های کرمان و آذربایجان غربی کمترین هزینه سالیانه را در سال ۱۴۰۳ داشته‌اند. در میان خانوار‌های روستایی، با میانگین درآمد کل ۲۰۱ میلیون تومانی در سال ۱۴۰۳، استان‌های یزد، چهارمحال‌و بختیاری و البرز با ۳۳۷، ۳۱۷ و ۳۰۰ میلیون تومان، بیشترین درآمد سالیانه را داشته‌اند.
در این میان خانوار‌های روستایی استان تهران، با ۲۹۳ میلیون تومان درآمد سالیانه جایگاه پنجم را از آن خود کرده‌اند. در مقابل استان‌های سیستان‌وبلوچستان، خراسان جنوبی و لرستان با به ترتیب ۱۴۱، ۱۳۳ و ۹۲ میلیون تومان، کمترین هزینه سالیانه را در سال ۱۴۰۳ داشته‌اند. از نظر هزینه کل سال نیز با میانگین ۱۴۴ میلیون تومان، استان‌های بوشهر، آذربایجان غربی و چهارمحال‌وبختیاری بیشترین هزینه را در سال ۱۴۰۳ داشته‌اند که ۲۳۵، ۲۱۸ و ۲۱۷ میلیون تومان بوده و در مقابل استان‌های سیستان‌وبلوچستان، خراسان جنوبی و شمالی کمترین هزینه سالیانه را در میان خانوار‌های روستایی داشته‌اند. خانوار روستایی استان تهران نیز از نظر هزینه‌ای در جایگاه هشتم قرار گرفته‌اند و در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۸۷ میلیون تومان هزینه سالیانه داشته‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۳، حدود ۷۰ درصد خانوار‌های شهری، مالک مسکن و ۲۳ درصد اجاره‌نشین بودهاند، همچنین ۹۰ درصد خانوار‌های روستایی مالک مسکن و تنها ۴.۱۷ درصد آنها اجاره‌نشین بودهاند.
