
اقدام به خودکشی در زنان بیشتر از مردان ولی مرگ قطعی کدام یک بیشتر است؟
معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: «مطالعات مختلف در جهان نشان میدهد که زنان سه برابر بیشتر از مردان اقدام به خودکشی میکنند، اما نرخ مرگومیر ناشی از خودکشی در مردان سه برابر بالاتر است. این تفاوت عمدتا به دلیل روشهای انتخابشده برای خودکشی است، بهطوریکه مردان معمولا روشهای خشنتری را برمیگزینند تا منجر به مرگ قطعی شود».
به گزارش روز نو حسن موسویچلک با اشاره به روند افزایشی خودکشی در ایران، گفت: «موضوع خودکشی به عنوان یکی از آسیبهای اجتماعی در دهه اخیر را دیگر نمیتوان نادیده گرفت.
اگرچه نرخ رسمی خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی پایینتر است، اما آمارهای موجود بهویژه در سالهای قبل که توسط پزشکی قانونی ارائه میشد، از افزایش نرخ خودکشی در کشور حکایت دارد که همین موضوع موجب ضرورت مداخلات جدی و برنامهریزی هدفمند شده است». او درباره دلایل مختلف خودکشی گفت: خودکشی پدیدهای پیچیده و چندعاملی است.
به طور قطع، اختلالات روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب و اعتیاد نقش مهمی در این زمینه ایفا میکنند، اما نمیتوان این مسئله را صرفا به عوامل زیستی یا روانپزشکی محدود کرد. مسائل اقتصادی، فشارهای اجتماعی، احساس ناکارآمدی، شکستهای مکرر در حوزههای شغلی و فردی، فقدان مهارتهای مقابله با بحران و حتی شرایط محیطی و خانوادگی همه در بروز افکار و اقدام به خودکشی دخیل هستند.
موسویچلک تأکید کرد: «در برخی موارد، افرادی که اقدام به خودکشی میکنند، هیچگونه تشخیص رسمی اختلال روانی نداشتهاند؛ بنابراین نمیتوان گفت هر فردی که خودکشی میکند، بیمار روانی است یا الزاما اختلال روانی دارد. این موضوع نشان میدهد که خودکشی یک مشکل صرفا فردی نیست، بلکه باید در چارچوب یک نگاه سیستماتیک، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد».
این مددکار اجتماعی درباره روشهای شناسایی افراد دارای افکار خودکشی توضیح داد: «شناسایی افراد در معرض خطر یکی از مهمترین مراحل پیشگیری است. علائم هشداردهنده متنوعی وجود دارد که میتواند به مددکاران اجتماعی، روانشناسان و حتی اعضای خانواده کمک کند تا فردی که در خطر است را بشناسند که این علائم شامل سابقه اقدام به خودکشی یا افکار مکرر در این زمینه، ابراز ناامیدی عمیق، احساس بیارزشی و ناکارآمدی، تغییرات ناگهانی در خلق و رفتار، گوشهگیری اجتماعی و کاهش تعاملات خانوادگی و دوستانه، بروز اختلالات خواب و تغییر در عادات تغذیه، بیان جملات یا نوشتن مطالبی که نشانهای از تمایل به پایاندادن به زندگی دارند، همچنین قرارگرفتن در محیطهای خانوادگی یا اجتماعی پرتنش و نابسامان هم در برنامهریزی برای اقدام به خودکشی مؤثر است».
موسویچلک با اشاره به فعالیتهای اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی گفت: «اورژانس اجتماعی با رویکرد غیرقضائی فعالیت میکند و تمرکز آن بر بازپیوند خانواده و حمایت روانی است. افراد در معرض خطر میتوانند بهصورت خودمعرف با این مرکز تماس بگیرند که این نشان از اعتمادسازی بالای این نهاد است».
او درباره خدمات حمایتی افزود: «اگر فردی در محیط ناامن باشد، سازمان بهزیستی قادر است او را متناسب با شرایطی که دارد در مراکز حمایتی نگهداری تحت مراقبت قرار دهد. همچنین، مداخلات پس از اقدام به خودکشی و پیگیریهای مستمر برای جلوگیری از تکرار این رفتار، در دستورکار قرار دارد».