داستان تکراری استیضاح نمایندگان در مجلس

فلسفه وجودی این ابزار آن است که اگر وزیری در انجام وظایف خود کوتاهی کرد یا نتوانست به مطالبات مردم پاسخ مناسب دهد، مجلس بتواند با استفاده از این حق قانونی، اصلاح‌گری و شفافیت را در نظام اجرایی کشور تقویت کند.

به گزارش روز نو باتوجه به اینکه در همان ابتدای کار دولت، مجلس ناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد و دارایی را از کابینه کنار گذاشت، این روز‌ها بحث استیضاح سه وزیر، یعنی احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی و عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در دستور کار نمایندگان قرار گرفته است که نه‌تنها دولت و جامعه، حتی می‌تواند حاکمیت را با چالش روبه‌رو کند. هرچند استیضاح در اصل خود می‌تواند به امری سازنده بدل شود، اما در فضای جنگی و بحرانی، پیامد‌های آن می‌تواند متفاوت باشد.

در چنین موقعیتی، بیش از آنکه به اختلاف و جدل نیاز باشد، ضرورت هم‌افزایی و همکاری میان قوا احساس می‌شود. مقام رهبری در دیدار‌های مکرر با نمایندگان مجلس همواره بر اهمیت حفظ وحدت، پرهیز از اختلاف‌افکنی و اولویت‌بخشی به منافع ملی تأکید کرده‌اند؛ نکته‌ای که نشان می‌دهد در برهه‌های خطیر، انسجام درونی از هر اقدامی مهم‌تر است. در مقابل، اگر مجلس و دولت با در نظر گرفتن توصیه‌های رهبری، مشکلات موجود را از مسیر تعامل، تذکر و پیگیری‌های کارشناسی دنبال کنند، هم شأن مجلس حفظ می‌شود و هم دولت مجال بیشتری برای خدمت‌رسانی خواهد داشت.

 به بیان دیگر، استیضاح به خودی خود امری منفی نیست، اما زمان و شرایط اجرای آن اهمیت بسیاری دارد. امروز جامعه بیش از هر چیز نیازمند آرامش، امید و انسجام است. در چنین فضایی، تعامل میان مجلس و دولت، در کنار تبعیت از رهنمود‌های رهبری، می‌تواند کشور را در مسیر درست هدایت کند و مانع از آن شود که دشمنان از اختلافات داخلی بهره‌برداری کنند. در ادامه این گزارش با یکی از نماینده‌های ادوار مصاحبه کرده‌ایم که می‌خوانید.

بی‌توجه به تندرو‌ها

مهدی آیتی، تحلیلگر مسائل سیاسی و نماینده ادوار مجلس شورا در واکنش به استیضاح سریالی که در دستور کار بهارستان قرار گرفته است به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «در شرایط حساس کنونی که کشور با تهدیدات و فشار‌های خارجی مواجه است، بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد تا همگرایی و اتحاد درونی تقویت شود. توجه داشته باشید که استیضاح در ذات خود یک ابزار قانونی و دموکراتیک برای نظارت بر عملکرد مسئولان است، اما بهره‌گیری از آن در شرایط جنگی و بحرانی می‌تواند پیام نادرستی به جامعه و دشمنان منتقل کند. اکنون زمان آن است که دولت و مجلس با درک شرایط ویژه کشور، اختلافات و کاستی‌ها را از طریق تعامل و گفت‌و‌گو حل کنند تا آرامش و ثبات در فضای داخلی حفظ شود». این تحلیلگر سیاسی در همین مورد اضافه می‌کند: «از سوی دیگر، مردم در چنین شرایطی انتظار دارند مسئولان عالی کشور به جای کشمکش‌های سیاسی، توان و انرژی خود را برای مدیریت بحران‌ها و تأمین نیاز‌های عمومی متمرکز کنند.

استیضاح در این مقطع می‌تواند باعث ایجاد بی‌اعتمادی و نگرانی در میان شهروندان شود و روحیه عمومی را تضعیف نماید. در حالی که همکاری و همراهی قوای سه‌گانه نه‌تنها امید اجتماعی را افزایش می‌دهد، بلکه موجب می‌شود جامعه با انگیزه بیشتری در برابر تهدیدات خارجی مقاومت کند. نظارت مجلس همچنان می‌تواند از مسیر‌های سازنده و غیرتنش‌آفرین ادامه یابد، اما کنار گذاشتن رویکرد تقابلی در شرایط جنگی به نفع ملت و نظام خواهد بود. برخی جریان‌های تندرو در فضای سیاسی کشور، استیضاح را نه به‌عنوان یک ابزار نظارتی برای بهبود عملکرد وزرا، بلکه به‌عنوان ابزاری برای تضعیف دولت به کار می‌گیرند. در حالی که فلسفه وجودی استیضاح، اصلاح امور و افزایش پاسخگویی مسئولان است، رفتار این جریان‌ها نشان می‌دهد که هدف اصلی‌شان بیشتر سیاسی و جناحی است تا دغدغه واقعی مشکلات مردم.

 یکی از دلایل این رویکرد آن است که تندرو‌ها معمولاً از قدرت گرفتن جریان‌های میانه‌رو و یا دولت‌هایی که با رویکرد اعتدالی حرکت می‌کنند، احساس خطر می‌کنند. به همین دلیل تلاش می‌کنند با ایجاد فضای ناامنی سیاسی و بی‌ثباتی مدیریتی، جایگاه دولت را در افکار عمومی متزلزل سازند». نماینده ادوار مجلس شورا با اشاره به پشت‌پرده اقدامات تندرو‌ها اضافه می‌کند: «به‌همین دلیل می‌توان گفت اصرار تندرو‌ها بر استیضاح‌های پی‌درپی، بیش از آنکه در جهت حل مشکلات معیشتی، اقتصادی یا فرهنگی جامعه باشد، تلاشی برای زمین‌زدن دولت و تغییر معادلات سیاسی است. این رویکرد نه‌تنها گرهی از مشکلات مردم باز نمی‌کند، بلکه در شرایط حساس کنونی به انسجام ملی آسیب می‌زند و کشور را در برابر تهدیدات خارجی آسیب‌پذیرتر می‌کند. در نتیجه دولت و مجلس بدون توجه به تندرو‌ها باید با هم گفت‌و‌گو و تعامل کنند».