عراقچی روی خود را از طرف اروپا برگرداند!

عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در اظهاراتی اعلام کرده که با تصمیم اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، این قاره دیگر نمی‌تواند به‌عنوان طرف مذاکره برای ایران محسوب شود.

به گزارش روز نو او تأکید کرده که این اقدام، که به معنای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل است، اعتماد متقابل را از بین برده و جایگاه اروپا را در هرگونه گفت‌وگوی آینده از بین برده است. عراقچی اشاره کرده که اروپا با این حرکت، به‌جای پیشبرد دیپلماسی، خود را از فرآیند حل‌وفصل مسائل کنار گذاشته و ایران دیگر دلیلی برای اولویت دادن به مذاکره با این کشور‌ها نمی‌بیند.

او این اقدام را نشانه‌ای از ناتوانی اروپا در اتخاذ رویکردی مستقل از فشار‌های آمریکا دانسته و گفته که چنین تصمیماتی، مذاکرات را به مسیری غیرسازنده سوق می‌دهد.

در سوی دیگر، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، کایا کالاس، همراه با وزرای خارجه آلمان و فرانسه، بر لزوم ادامه گفت‌و‌گو‌های دیپلماتیک با ایران تأکید دارند. آنها در اظهارات اخیر خود، چه در دیدار‌های حضوری و چه در تماس‌های تلفنی، بر اهمیت یافتن راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای مسئله هسته‌ای ایران پافشاری کرده‌اند.

وزیر خارجه فرانسه، ژان نوئل بارو، پس از گفت‌وگویی، از برنامه‌ریزی برای مذاکرات جدید در آینده نزدیک خبر داده و گفته که اروپا متعهد به حفظ کانال‌های دیپلماتیک است.

هم‌زمان، وزیر خارجه آلمان نیز در نشستی مشترک با همتای فرانسوی خود، بر ضرورت همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرده و هشدار داده که فرصت برای دیپلماسی در حال کاهش است.

این موضع‌گیری‌ها در حالی است که اروپا با فعال‌سازی اسنپ‌بک، سیگنال‌هایی متناقض ارسال می‌کند؛ از یک سو خواستار مذاکره است و از سوی دیگر، ابزار‌های فشار را به کار می‌گیرد.

ایران در سال‌های اخیر با فشار‌های اقتصادی شدیدی مواجه بوده است. تحریم‌های گسترده، به‌ویژه از سوی آمریکا، اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داده و با کاهش درآمد‌های نفتی، افزایش تورم و افت ارزش پول ملی، زندگی روزمره مردم را دشوار کرده است.

این فشارها، که از سال ۲۰۱۸ با خروج آمریکا از برجام شدت گرفت، با هدف وادار کردن ایران به تغییر سیاست‌هایش اعمال شده‌اند. با این حال، اروپا نیز نگران است که با ادامه این روند، از فرآیند مذاکرات کنار گذاشته شود. دیپلمات‌های اروپایی به‌طور خصوصی ابراز نگرانی کرده‌اند که مذاکرات مستقیم احتمالی بین ایران و آمریکا یا نقش پررنگ‌تر چین و روسیه، نفوذ اروپا در منطقه را کاهش دهد.

این ترس از حاشیه‌نشینی، اروپا را وادار کرده که علی‌رغم اقداماتی مانند اسنپ‌بک، همچنان بر دیپلماسی تأکید کند تا در تحولات آینده خاورمیانه بی‌تأثیر نماند.

به نظر می‌رسد که غرب، به‌ویژه آمریکا و متحدان اروپایی‌اش، با تشدید فشار‌های اقتصادی به دنبال وادار کردن ایران به پذیرش خواسته‌های خود در زمینه برنامه هسته‌ای است.

فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، که تحریم‌های قدیمی سازمان ملل را احیا می‌کند، بخشی از این استراتژی است که نه‌تنها اقتصاد ایران را هدف قرار می‌دهد، بلکه با ایجاد فضای روانی منفی، سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری‌های تجاری را نیز مختل می‌کند.

این رویکرد، که به‌نوعی ادامه سیاست “فشار حداکثری” است، با هدف تضعیف توان اقتصادی ایران و محدود کردن برنامه هسته‌ای آن دنبال می‌شود. اما این اقدامات خطر تشدید تنش‌ها را به همراه دارد، به‌ویژه که ایران با تقویت روابط خود با کشور‌هایی مانند چین و روسیه، به دنبال کاهش وابستگی به غرب است.

این کشور‌ها نیز از اقدام اروپا انتقاد کرده و آن را تلاشی برای تضعیف دیپلماسی چندجانبه دانسته‌اند.

در این میان، ایران بر حفظ استقلال دیپلماتیک و مقاومت در برابر فشار‌ها تأکید دارد. مقامات ایرانی بار‌ها اعلام کرده‌اند که مذاکره تحت فشار را نمی‌پذیرند و هرگونه گفت‌و‌گو باید بر اساس احترام متقابل باشد. با این حال، اروپا که خود را میانجی بین ایران و آمریکا می‌بیند، با چالش حفظ نقش خود در مذاکرات مواجه است.

تناقض در سیاست، که از یک طرف تحریم اعمال می‌کند و از طرف دیگر خواستار مذاکره است، پیچیدگی‌های بیشتری به این معادله افزوده است. در نهایت، این وضعیت نشان‌دهنده دشواری‌های دیپلماتیک کنونی است که در آن فشار اقتصادی غرب و مقاومت ایران، چشم‌انداز روشنی برای حل‌وفصل اختلافات باقی نگذاشته است.