در مرز ایران جنگ شد/حملات هوایی محدود پاکستان به کابل

 در ماه‌های اخیر، منطقه مرزی پاکستان و افغانستان شاهد تشدید تنش‌های نظامی بوده است؛ از جمله حملات هوایی، عملیات‌ زمینی و درگیری‌های لفظی و دیپلماتیک. اما با شنیده شدن صدای چند انفجار در کابل طی شب گذشته، این چالش ها باردیگر به نقطه اوج خود بازگشت.

شب گذشته؛ ذبیح‌الله مجاهد سخن‌گوی طالبان اعلام نیز کرد که صدای انفجار در کابل شنیده شده است. وی در شبکه ایکس نوشته است: «صدای یک انفجار در کابل شنیده شد. تحقیقات جریان دارد. تا کنون گزارش درباره تلفات داده نشده است.»

پس از شنیده شدن صدای دو انفجار در شهر کابل، منابع محلی اعلام کردند که یکی از این انفجارها ناشی از حمله هوایی به یک خودروی «لندکروزر» در چهارراه عبدالحق بوده است. این منابع گفته‌اند که حمله حوالی ساعت ۱۰ پنجشنبه‌شب، انجام شده و در پی آن، خودروی هدف، آتش گرفته است.

به گفته شاهدان عینی، پس از حمله، یک هواپیمای بی‌سرنشین برای دقایقی در آسمان منطقه در حال پرواز و گشت‌زنی بوده است.

چند رسانه رسمی پاکستان از ترور موفق نور ولی محسود امیر کل تحریک طالبان پاکستان در عملیاتی در کابل خبر دادند. اما برخی رسانه‌های افغانستانی گزارش داده‌اند که مفتی نورولی محسود، رئیس گروه طالبان پاکستانی (تحریک طالبان پاکستان)، با انتشار پیامی صوتی شایعات درباره کشته شدن خود را رد کرده است.

در این فایل صوتی که توسط منبعی با نام «صدای هندوکش» منتشر شده، محسود می‌گوید: «تبلیغاتی که در رسانه‌ها پخش می‌شود نادرست و دروغ است. من در سرزمین قبایلی خود، پشتونخوا، هستم و کاملاً سالم می‌باشم.»

پاکستان آبزرور به نقل از منابع خبری اعلام کرد، در پی حمله پهپادی به خودروی نور ولی محسود، وی به همراه قاری سیف‌الله محسود و خالد محسود، جانشینان احتمالی خود در قلب کابل کشته شده‌ اند.

به گزارش پاکستان آبزرور، شاهدان عینی ادعا می‌کنند که نور ولی محسود در زمان حمله آزادانه با خودرو حرکت می‌کرده است اما در عین حال هنوز تایید رسمی مرگ وی منتشر نشده است.

این حادثه در میان تشدید عملیات علیه رهبری جنبش طالبان پاکستان رخ داده است، گرچه پیامدهای آن برای ساختار فرماندهی این گروه هنوز مشخص نیست. تحلیلگران هشدار می‌دهند که این حمله می‌تواند باعث انتقام‌جویی یا تغییر در درون این سازمان شبه‌نظامی شود.

حمله هوایی مذکور همزمان با دو انفجار قدرتمند و به دنبال آن تیراندازی شدید در منطقه ۸ شرقی کابل رخ داد. ساکنان از وحشت گسترده ناشی از انفجارها در محله‌های اطراف خبر دادند. گزارش های تأیید نشده در رسانه‌های اجتماعی حاکی از صدای هواپیما بود که گمانه‌زنی‌هایی را در مورد حملات هوایی بیشتر کرد.

منابع تأیید نشده همچنین ادعا می‌کنند که جت‌ها چندین هدف را در داخل و اطراف کابل هدف قرار داده‌اند، گزارشی که در صورت تأیید، می‌تواند نشان‌دهنده تشدید چشمگیر تنش ها میان پاکستان و افغانستان باشد.

طالبان افغانستان هنوز در مورد ماهیت حمله اظهار نظری نکرده‌اند و از ساکنان خواسته است که هوشیار باشند.

ذبیح‌الله مجاهد افزود: مردم نگران نباشند، شرایط عادی است، تحقیقات در مورد این حادثه ادامه دارد و هنوز هیچ خسارتی گزارش نشده است.

در همین حال رسانه رپابلیک ورلد گزارش داد: اواخر پنجشنبه شب، صدای انفجارهای مهیبی در نقاط مختلف کابل شنیده شد که باعث وحشت ساکنان شد. شاهدان عینی گزارش دادند که حداقل دو انفجار مهیب و پس از آن صدای پرواز هواپیما در آسمان شنیده شده است.

طبق گزارش‌های اولیه، این انفجارها از منطقه ۸، واقع در شرق کابل، منطقه‌ای که چندین اداره دولتی مهم و مناطق مسکونی را در خود جای داده است، رخ داده اند. علت دقیق انفجارها هنوز مشخص نیست، اگرچه گزارش‌های اولیه حاکی از احتمال حمله هوایی است.

ارتش پاکستان تأیید کرده است که حملات شب گذشته در کابل توسط نیروهای پاکستانی انجام شده است. ارتش پاکستان اعلام کرد که حملات ضدتروریستی انجام‌شده امشب در شهر کابل توسط نیروهای این کشور صورت گرفته است.

اداره روابط عمومی ارتش پاکستان (ISPR) در اطلاعیه‌ای تأیید کرده است که جزئیات عملیات فردا ساعت ۱۴:۳۰ به‌وقت محلی در نشست خبری سخنگوی ارتش تشریح خواهد شد.

سابقه ای از شکل گیری بحران/ وقایع کلیدی و ادعاهای طرفین

براساس گزارش پولتیکو، در تاریخ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۴، دولت طالبان در کابل اعلام کرد که جنگنده‌های پاکستانی مناطقی در ولایت پکتیکا، به‌ویژه ولسوالی برمل را بمباران کرده‌اند که در نتیجه آن، ۴۶ نفر، عمدتاً زنان و کودکان، جان باخته‌اند.

وزارت خارجه پاکستان ضمن تأیید این عملیات، اعلام کرد که هدف آن «عملیاتی اطلاعات‌محور» علیه مخفیگاه تروریست‌ها بوده است. با این حال، طالبان این اقدام را تجاوز به حریم افغانستان و نقض حاکمیت ملی خود دانست.

در ماه مارس ۲۰۲۴ نیز، کابل سفیر پاکستان را به‌دلیل حملات هوایی مشابه در ولایت‌های پکتیکا و خوست احضار کرد. در این حمله نیز دست‌کم ۸ غیرنظامی کشته شدند. طالبان اعلام کردند که در واکنش، مواضع نظامی پاکستان در مرز را هدف حمله قرار داده‌اند.

در روزهای ۷ و ۸ اکتبر ۲۰۲۵، در منطقه اورکزی در ایالت خیبر پختونخوا، نیروهای پاکستانی در جریان عملیاتی ضدتروریستی هدف حمله سنگین قرار گرفتند که در نتیجه آن، 11 سرباز پاکستانی کشته شدند. گروه تحریک طالبان پاکستان (TTP) مسئولیت حمله را بر عهده گرفت.

در طول زمان سپری شده از سال ۲۰۲۵، نیروهای امنیتی پاکستان شدت عملیات خود علیه گروه‌های شبه‌نظامی در مناطق مرزی را افزایش داده‌اند.

در ماه آوریل، در وزیرستان شمالی، ارتش اعلام کرد که ۵۴ تروریست را که قصد نفوذ از افغانستان داشتند، کشته است.

در سپتامبر، یک حمله هوایی در منطقه تیراه منجر به کشته شدن ۳۰ نفر شد که برخی گزارش‌ها حاکی از غیرنظامی بودن قربانیان هستند.

عملیات‌های گسترده دیگری در مناطق باجور و وزیرستان جنوبی نیز گزارش شده‌اند.

پیامدهای دیپلماتیک و واکنش‌ها

طالبان تأکید کرده‌اند که حملات پاکستان ناقض تمامیت ارضی افغانستان است. در مقابل، پاکستان معتقد است که گروه‌هایی مانند TTP از خاک افغانستان به‌عنوان پناهگاه استفاده می‌کنند و این کشور حق دارد از خود دفاع کند.

هند این حملات را محکوم کرده و آن را تلاشی از سوی پاکستان برای انحراف افکار عمومی از مشکلات داخلی خود دانسته است. آمریکا نیز خواستار خویشتنداری از سوی طرفین و جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان شده است. با این حال گفته می شود آمریکا از پاکستان حمایت اطلاعاتی می کند. 

خطر گسترش درگیری‌ها

با ادامه حملات، پاسخ‌های تلافی‌جویانه، و روایت‌های متضاد دو طرف، مرز افغانستان و پاکستان به یکی از نقاط پرتنش منطقه تبدیل شده است. حضور گروه‌های تروریستی و نبود هماهنگی میان دولت‌ها، احتمال وقوع درگیری‌های گسترده‌تر را افزایش داده است.