مقایسه سهم خاموشی در شمال تهران و شهر ری چرا در پایتخت، عدالت در توزیع برق رعایت نمی‌شود؟
روزنو :در حالی که برخی از خانه‌ها در تهران از سرمایش و روشنایی بی‌وقفه بهره‌مندند، خانه‌های دیگری در تاریکی فرو می‌روند. در حالی که کولر‌های گران‌قیمت در خانه‌های بالاشهر بی‌وقفه کار می‌کنند، ساکنان جنوب شهر در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، چندین بار در روز خاموشی را تجربه می‌کنند. حالا این سوال مطرح است که چرا در پایتخت ایران، عدالت در توزیع برق رعایت نمی‌شود؟
چرا باید برق قطع شود تا این همه حاشیه سازی برای آن تشکیل شود؟ کارشناسان و صاحبنظران بر این نظرند که کهولت زیرساخت‌ها، عدم سرمایه‌گذاری کافی در برخی مناطق و مدیریت ناکارآمد موجبات نابرابری خدمات برق بر زندگی مردم و ایجاد مشکلات اقتصادی، بهداشتی، امنیتی و اجتماعی را فراهم کرده است. البته کارشناسان معتقدند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، بهبود مدیریت، شفاف‌سازی در تصمیم‌گیری و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیراز اولویت‌هاست.
در ماه‌های اخیر شواهد و گزارش‌های متعددی از ناعادلانه بودن توزیع خاموشی‌های برق در مناطق مختلف تهران حکایت دارند. این گزارش‌ها که در رسانه‌ها و فضای مجازی بازتاب گسترده‌ای یافته‌اند از تفاوت چشمگیر در میزان قطعی برق میان مناطق شمالی و جنوبی پایتخت خبر می‌دهند؛ طبق اطلاعات منتشرشده مناطقی همچون شهرری، پاکدشت و اسلامشهر که در جنوب و شرق تهران هستند سهم بالاتری از خاموشی‌ها را داشته‌اند. در مقابل مناطق شمالی شهر با قطعی‌های بسیار کمتری مواجه بوده‌اند؛ برای نمونه طبق جدولی که در سایت شرکت توزیع برق تهران بزرگ منتشر شده سهم خاموشی در شمال تهران تنها یک درصد عنوان شده، در حالی که این عدد در شهر ری به ۳۲ درصد می‌رسد.
این تفاوت معنادار به‌ویژه در شرایطی که شکاف‌های طبقاتی در تهران در حال عمیق شدن است، موجی از نگرانی را در میان شهروندان و فعالان رسانه‌ای ایجاد کرده است که ساکنان مناطق جنوبی پایتخت که عمدتاً با چالش‌های اقتصادی بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند حالا باید با سهم بیشتری از قطعی برق نیز مواجه شوند، موضوعی که بار دیگر بحث عدالت در خدمات عمومی را به صدر توجهات آورده است.
پاسخ توانیر به انتقادات چه بود؟
در واکنش به این گزارش‌ها و انتقادات، شرکت توانیر با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی ادعای تبعیض در توزیع خاموشی‌ها را رد کرد که در این اطلاعیه آمده است، اعمال خاموشی‌ها به دلیل محدودیت‌های ناشی از ناترازی انرژی در تمامی مناطق ۲۲گانه شهر تهران به‌صورت یکسان و هیچ‌گونه تبعیض وجود ندارد. توانیر همچنین توضیح داده است که برنامه خاموشی‌ها به‌صورت شناور و در بازه‌های زمانی متغیر طراحی شده است؛ به این معنا که برای هیچ مشترکی خاموشی در یک ساعت مشخص و ثابت به‌طور مداوم تکرار نمی‌شود.
هدف از این شیوه برنامه‌ریزی کاهش فشار‌های احتمالی بر شهروندان و توزیع متوازن‌تر محدودیت‌ها عنوان شده است؛ اما این پاسخ برای افکار عمومی قانع‌کننده نبوده است، زیرا آمار منتشرشده از سوی خود شرکت توزیع برق، با ادعای «برابری» همخوانی ندارد. اگر خاموشی‌ها شناور و متعادل‌اند، چگونه ممکن است فاصله‌ای ۳۱ درصدی میان دو منطقه تهران ایجاد شود؟!
دلایل احتمالی تفاوت‌های آماری نشان از چیست؟
با وجود رد رسمی ادعای تبعیض از سوی توانیر، همچنان دلیل فنی و قانع کنند‌ای عنوان نکرده‌اند، اما کارشناسان دلایلی از این عملکرد را عنوان کرده‌اند به طوری که یکی از مهم‌ترین این عوامل تراکم جمعیت و مصرف برق در مناطق مختلف است. به‌طور معمول مناطق جنوبی و شرقی تهران از تراکم جمعیتی بالاتری برخوردارند که این افزایش جمعیت به‌طور مستقیم باعث افزایش مصرف برق می‌شود، در نتیجه فشار بیشتری بر شبکه برق در این مناطق وارد می‌شود و احتمال اعمال خاموشی در آنها افزایش می‌یابد.از سوی دیگر مناطق شمالی تهران، به‌ویژه مناطق ویلایی و کم‌جمعیت، مصرف برق پایین‌تری دارند و ممکن است قطعی برق کمتر اتفاق بی‌افتد.
متولیان از توزیع عادلانه خاموشی‌ها می‌گویند
درحالی‌که متولیان از توزیع عادلانه خاموشی‌ها می‌گویند، آمار رسمی چیز دیگری را می‌گوید، از شهرری تا اسلامشهر برق می‌رود، اما در برخی مناطق شمالی خاموشی فقط روی کاغذ است. در چنین وضعیتی مردم از متولیان صنعت برق تقاضا دارند که شفافیت لازم را ایجاد کنند و به این سوال پاسخ دهند که چرا برخی مناطق باید بیشتر از دیگران قطعی برق را تحمل کنند و مبنای این برنامه‌ریزی چیست؟
