شیرین بیان چیست و چه خواصی دارد؟

کابرد و مصارف شیرین بیان

استفاده از شیرین بیان به‌عنوان دارو به مصر باستان برمی‌گردد. در آن دوران از این گیاه برای تهیه نوشیدنی شیرین برای فراعنه استفاده می‌شد. همچنین در کشورهای چین، خاورمیانه و یونان از شیرین بیان برای تسکین دل درد، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی استفاده می‌شد. اما امروزهاز شیرین بیان برای درمان سوزش معده، رفلاکس معده، گر گرفتگی، سرفه و عفونت میکروبی و ویروسی از شیرین بیان استفاده می‌شود. شیرین بیان را هم می‌توان به‌صورت چای برای تسکین گلودرد استفاده کرد، در حالی که ژل موضعی این ماده برای درمان مشکلات پوستی، مثل آکنه یا اگزما، کاربرد دارد.

خواص دارویی و درمانی شیرین بیان

شیرین بیان، به‌عنوان یکی از طعم دهنده‌های مواد غذایی و فرآورده‌های غذایی است. فواید شیرین بیان درباره مشکلات سلامتی شامل موارد زیر است:

1.     خواص شیرین بیان برای محافظت از کبد

شیرین بیان اثر بسیار مفیدی بر روی آنزیم هپاتواستروئیدی دارد. این گیاه حاوی گلیسیریزین است، که در درمان اختلالات کبدی با کاهش سمیت موثر است و به تثبیت وضعیت کارکردی نرمال کبد کمک می‌کند. یک مطالعه تحقیقاتی شواهدی مبنی بر فلانوئید ایزولیکویریتیگنین ارائه کرده که در شیرین بیان وجود دارد و دارای ویژگی‌های آنتی اکسیدانی و بازدارندگی است که در حفاظت از سلول‌های کبد از چربی بالا، آسیب‌های ناشی از رژیم و آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو، کمک می‌کند.

2.     خواص شیرین بیان در تقویت سیستم ایمنی

شیرین بیان می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. این گیاه با دارا بودن ترکیبات فعال از جمله پلی‌ساکاریدها، فلاونوئیدها و ساپونین‌ها نقش مهمی در بهبود توانایی‌های دفاعی بدن ایفا می‌کند. ترکیبات موجود در شیرین بیان می‌توانند تولید سلول‌های ایمنی مختلف مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها را تحریک کرده و فعالیت این سلول‌ها را افزایش دهند. این فعالیت‌ها باعث می‌شود که سیستم ایمنی بتواند به شکل مناسب‌تری در برابر تهاجم عوامل بیماری‌زا واکنش نشان دهد.

3.     خواص ضد سرطان شیرین بیان

شیرین بیان حاوی چند ترکیب گیاهی است که ضد اکسید و ضد التهاب هستند. شواهد به طور خاص به تأثیر عصارۀ شیرین بیان و ترکیبات آن روی به تأخیر انداختن یا جلوگیری از رشد سلول در سرطان پوست، پستان، رودۀ بزرگ و پروستات اشاره دارد. البته از تأثیر عصارۀ شیرین بیان روی سرطان‌های انسانی کاملاً مطلع نیستیم چون تحقیقات به آزمایشات حیوانی و مطالعات آزمایشگاهی محدود می‌شود. با این وجود، به نظر می‌رسد عصارۀ شیرین بیان به درمان موکوزیت دهانی کمک می‌کند. زخم شدید و دردناک دهان یکی از عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی است.

4.     خواص شیرین بیان در کاهش رفلاکس معده

در اغلب موارد، از شیرین بیان برای تسکین علائم دل درد، مثل رفلاکس و سوزش معده، استفاده می‌شود. عصارۀ شیرین بیان علائم رفلاکس معده به مری (شامل رفلاکس اسید و سوزش معده) را تسکین می‌دهد. بر روی تعدادی بزرگسال مبتلا به رفلاکس معده به مری به مدت هشت هفته آزمایش انجام دادند. در این آزمایش، دوز پایین اسید گلیسیریتینیک در کنار درمان استاندارد به تسکین علائم کمک کرد. همچنین دو سال مصرف روزانۀ شیرین بیان بهتر از داروهای ضد اسید متداول به کاهش علائم کمک کرد.

5.     خواص شیرین بیان برای رحم

شیرین‌ بیان اثرات استروژنی هم دارد، به این معنی که می‌تواند مانند استروژن در بدن عمل کرده و به تعادل سطح هورمون‌ها کمک کند. این ویژگی برای زنانی که دچار اختلالات قاعدگی یا شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند بسیار مفید است. با مصرف شیرین بیان، تولید استروژن افزایش پیدا کرده و چرخه‌های قاعدگی منظم‌تر خواهند شد. علاوه بر این، خون‌ریزی‌های شدید دوران قاعدگی نیز کاهش پیدا می‌کنند، اما به‌دلیل اثرات هورمونی قوی، استفاده از شیرین‌ بیان فقط تحت نظر پزشک متخصص توصیه می‌شود.

6.     خواص شیرین بیان برای پوست و زیبایی

خواص شیرین بیان برای پوست بسیار معروف است. شیرین بیان می‌تواند به کاهش التهابات پوست، بهبود آکنه و درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس کمک کند. عصاره شیرین بیان معمولاً به طور مستقیم روی پوست استفاده می‌شود و می‌تواند در کاهش قرمزی و التهاب‌های پوستی موثر باشد. همچنین شیرین بیان با کاهش ترشح چربی و جلوگیری از شوره سر به حفظ سلامت مو کمک می‌کند. این گیاه پرخاصیت به مهار رشد هورمون دی هیدروتستوسترون کمک کرده و رشد مو را تحریک می‌کند.

7.     خواص شیرین بیان برای پیشگیری از پوسیدگی دندان

شیرین بیان از بدن در برابر میکروبی محافظت می‌کند که باعث پوسیدگی دندان می‌شود . 66 کودک پیش دبستانی به مدت سه هفته مورد آزمایش قرار گرفتند و دو بار در روز آب نبات بدون قند خوردند که حاوی ۱۵ میلی گرم شیرین بیان بود. مصرف آب نبات به طرز قابل توجهی میزان باکتری استپرتوکوکوس موتانس را کاهش داد که اصلی‌ترین علت پوسیدگی است. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که عصارۀ شیرین بیان از بدن در برابر باکتری، که باعث پوسیدگی دندان می‌شود، محافظت می‌کند.

8.     خواص شیرین بیان برای یائسگی

ریشه شیرین بیان در درمان علائم یائسگی موثر است. شیرین بیان غنی از ایزوفلاون‌ها است که به حفظ تعادل استروژن و پروژسترون در بدن کمک می‌کند. مطالعات نتایج مثبتی در رابطه با کارایی شیرین بیان در کاهش فراوانی گرگرفتگی‌های شبانه و بهبود سلامت جسمی و روان شناختی در زنان یائسه نشان داده‌اند. شیرین بیان همچنین حاوی فیتواستروژن است و به بالا بردن سطح هورمونی در بدن کمک می‌کند، که در تسکین گرفتگی عضلات و ناراحتی در طول قاعدگی موثر است.

9.     خواص شیرین بیان باعث تنظیم فشار خون

مصرف متعادل شیرین بیان می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند. البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد این گیاه می‌تواند به افزایش فشار خون منجر شود، لذا این خواص باید با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شود.

10.خواص شیرین بیان بر درمان اچ آی وی

شیرین بیان در درمان بیماری‌های مربوط به اچ آی وی موثر است. گلیسیریزین موجود در ریشه‌های آن، به مهار تکثیر ویروس با افزایش تولید کموکاین‌های بتا - کموکاین کمک می‌کند. همچنین با تقویت مکانیزم ایمنی بدن به جلوگیری از تخریب سلول‌های سفید خون توسط ویروسHIV  کمک می‌کند.

عوارض جانبی شیرین بیان

تاکنون تمام اثرات جانبی شیرین بیان مشخص نشده است، اما تصور می‌شود که شیرین بیان تا زمانی که برای مدت زمان کوتاهی استفاده می‌شود، ایمن است. استفاده طولانی مدت از شیرین بیان ممکن است موجب عوارض جانبی جدی شود. چنانچه هر یک از علائم زیر را داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

·        ضعف یا از دست دادن قدرت حرکت هر قسمت از بدن.

·        فشار خون بالا، سردرد شدید، تاری دید، تپش در گردن و یا گوش ها، خونریزی بینی، اضطراب و تنگی نفس.

·        پریشانی، ضربان قلب ناهموار، تشنگی شدید، افزایش ادرار، ناراحتی در عضلات، ضعف ماهیچه و یا احساس لنگیدن.

·        علائم اختلال مغز، سردرگمی، مشکلات حافظه، توهم، افکار یا رفتار غیرعادی، کاهش هوشیاری، و یا از دست دادن آگاهی.

·        سردرد همراه با احساس خستگی مفرط.

·        از دست دادن دوره قاعدگی.

·        تورم، افزایش وزن سریع.

·        مشکلات جنسی در مردان.