دلیل درگیری‌های مسلحانه و عشیره‌ای در اربیل عراق چیست؟
روزنو :درگیری‌های مسلحانه در اربیل اقلیم کردستان عراق، خورشید هرکی را در مرکز توجه قرار داده است. این رهبر عشیره‌ای کیست و بحران خبات چه پیامد‌هایی دارد
درگیری‌های مسلحانه در ناحیه خَبات، واقع در استان اربیل اقلیم کردستان عراق، بار دیگر ساختار‌های شکننده سیاسی-قومی منطقه را در معرض تنش جدی قرار داده است. این بار، محور درگیری نه یک جریان سیاسی یا گروه نظامی خارجی، بلکه دو عشیره برجسته کردی—هرکی و گوران—هستند که درگیری‌شان می‌تواند پیامد‌های عمیق امنیتی و منطقه‌ای به همراه داشته باشد.
به گزارش روز نو در مرکز این تحولات، نامی قرار دارد که برای بسیاری ناشناخته بود، اما حالا در رسانه‌ها و گزارش‌های امنیتی پررنگ شده: خورشید هرکی.
خورشید هرکی کیست؟
خورشید هرکی یکی از چهره‌های نظامی و عشیره‌ای برجسته ایل هرکی در اقلیم کردستان عراق است. او در منطقه به‌عنوان رهبری مقتدر، با نفوذ اجتماعی بالا و ساختار قبیله‌ای گسترده شناخته می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، درگیری‌های اخیر در منطقه خبات، به دنبال تلاش نیرو‌های امنیتی اقلیم برای بازداشت وی آغاز شد. خورشید هرکی پس از آن، از هوادارانش خواسته تا به مقابله مسلحانه با نیرو‌های امنیتی و پیشمرگه بپردازند.
به گفته منابع محلی، نیرو‌های زرهی و نظامی ویژه اقلیم کردستان به منطقه اعزام شده‌اند و درگیری همچنان ادامه دارد.
خورشید هرکی؛ دعوا بر سر زمین یا سناریوی پیچیده‌تر؟
منابع محلی ریشه اصلی بحران را اختلاف ملکی میان خورشید هرکی و بشار موشیر آغا، رئیس عشیره گوران عنوان می‌کنند—اما بسیاری تحلیل‌گران معتقدند که ماجرا فراتر از یک نزاع زمینی ساده است.
داده‌های میدانی نشان می‌دهند که عشیره هرکی یکی از ساختارمندترین قبایل کرد منطقه است و با توجه به پراکندگی جغرافیایی آن در سه کشور (ایران، عراق، ترکیه)، هرگونه درگیری داخلی می‌تواند به ابزاری برای تحریک تنش‌های منطقه‌ای یا بی‌ثبات‌سازی امنیت مرزی بدل شود.
عشیره خورشید هرکی؛ نگاهی به ساختار قومی
ایل هرکی (هه‌رکی) یکی از بزرگ‌ترین و تاریخی‌ترین ایل‌های کرد در منطقه است. این ایل در استان‌های اربیل، دهوک، موصل و همچنین مناطق مرزی ایران و ترکیه حضور دارد. ساختار داخلی آن به سه عشیره اصلی تقسیم می‌شود:
سیدان‌مندان
سرهاتی
این ایل سابقه‌ای طولانی در کوچ‌نشینی فصلی دارد و به‌صورت سنتی در تابستان‌ها به ارتفاعات ایران و ترکیه و در زمستان‌ها به مناطق عراق کوچ می‌کردند.
آیا درگیری عشیره خورشید هرکی خبات یک بحران امنیتی است؟
با توجه به شدت درگیری‌ها، استفاده از نیرو‌های زرفانی (یگان‌های نظامی ویژه حزب دموکرات کردستان) و بسیج عشایر مسلح، به نظر می‌رسد که بحران خبات جنبه‌ای فراتر از دعوای قبیله‌ای ساده پیدا کرده است.
این حادثه می‌تواند بهانه‌ای برای ورود بازیگران اطلاعاتی خارجی یا دخالت‌های امنیتی جدید در اقلیم باشد—به‌ویژه در شرایطی که برخی گزارش‌ها از احتمال تحرکات اسرائیل در منطقه اربیل و پروژه‌های بی‌ثبات‌سازی خبر می‌دهند.
بحران خبات؛ آینه‌ای از شکنندگی اقلیم
رخداد‌های امشب در اربیل بار دیگر نشان داد که در اقلیم کردستان، شکاف‌های قومی و عشیره‌ای هنوز قابلیت تبدیل شدن به بحران‌های امنیتی را دارند.
خورشید هرکی حالا فقط یک چهره محلی نیست؛ بلکه نماد یک تقابل اجتماعی-سیاسی-نظامی است که اگر کنترل نشود، می‌تواند بهانه‌ای برای مداخله خارجی یا درگیری بزرگ‌تر میان نیرو‌های محلی و دولت اقلیم شود.
