نوایی که با سیاست خاموش شد!
روزنو :قرار بود کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی برگزار شود. از تیرماه امسال نامه‌نگاری‌ها برای برگزاری آن از سوی معاونت هنری و دیگر دستگاه‌های اجرائی انجام شده بود. دستور برگزاری در ۹ شهریور به شهرداری تهران ابلاغ شد. ساعتی پس از دریافت دستور، شهرداری تهران با فرستادن مأمور‌های خود، مبانی ورودی میدان آزادی را جوش داد.
قرار بود کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی برگزار شود. از تیرماه امسال نامه‌نگاری‌ها برای برگزاری آن از سوی معاونت هنری و دیگر دستگاه‌های اجرائی انجام شده بود. دستور برگزاری در ۹ شهریور به شهرداری تهران ابلاغ شد. ساعتی پس از دریافت دستور، شهرداری تهران با فرستادن مأمور‌های خود، مبانی ورودی میدان آزادی را جوش داد. ظهر روز چهارشنبه، همایون شجریان متنی نوشت که آرزوی محال محال ماند و کنسرت لغو شد. بعد از آن هم جواب تلفن هیچ مسئولی را نداد.
به گزارش روز نو همایون شجریان ۲۲ شهریور در دوبی یک کنسرت خیابانی برگزار خواهد کرد؛ یعنی مثل همیشه آن چیزی که می‌توانست از آن ما باشد، برای دیگری شد.
نقش شهرداری در لغو این کنسرت چه بود؟
کنسرت خیابانی همایون شجریان خبری بود که ابتدا بسیاری را شگفت‌زده کرد؛ چراکه کمتر کسی باور داشت چنین رویدادی در این مقیاس در قلب تهران اجرائی شود.
پیگیری‌ها برای برگزاری این کنسرت از ابتدای شهریور آغاز شد؛ هرچند بنا بر نامه‌نگاری‌ها، اصل موافقت شورای امنیت کشور به ۲۵ تیر بازمی‌گردد.
شهرداری تهران اعلام کرده بود در دو روز باقی‌مانده امکان تأمین زیرساخت‌های لازم وجود ندارد؛ از تمهیدات امنیتی گرفته تا سرویس‌های بهداشتی پرتابل، مسیر‌های جایگزین ترافیکی، مدیریت جمعیت و استقرار ایستگاه‌های آتش‌نشانی. اما بسیاری از شهروندان و منتقدان، این توضیحات را قانع‌کننده نمی‌دانند. آنها می‌گویند شهرداری پیش‌تر توانسته برای جشن‌های مناسبتی مانند عید غدیر، در مدت کوتاهی خیابان‌های بزرگی همچون ولیعصر و آزادی را آماده کند.
در پاسخ، مدیران شهری تأکید کردند چنین جشن‌هایی دست‌کم دو ماه برنامه‌ریزی می‌خواهد و اگر یک هفته زودتر در جریان قرار می‌گرفتند، امکان فراهم‌کردن مقدمات را داشتند. از سوی دیگر، معاونت هنری وزارت ارشاد می‌گوید مذاکرات از تیرماه آغاز شده بود؛ ادعایی که مطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری، آن را رد کرده و توضیح داده است: «هیچ توافقی تا دوشنبه ۱۰ شهریور وجود نداشت و مجوز با شروط غیرقابل اجرا تنها عصر سه‌شنبه ابلاغ شد».
روایت شهرداری از ماجرا
امین توکلی، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران، در کانال تلگرامی خود جزئیات بیشتری منتشر کرد. او گفت دوشنبه هفته گذشته یکی از همکاران سابق معاونت اجتماعی خبر داد که قرار است چند شب کنسرت در میدان آزادی برگزار شود و نخستین اجرا با حضور همایون شجریان باشد. پس از آن، مشاور وزیر ارشاد نیز همین درخواست را مطرح کرد. به گفته توکلی، ابتدا تصور می‌شد همه مقدمات قانونی و اجرائی فراهم است، اما چند ساعت بعد مشخص شد که موضوع تازه روز سه‌شنبه در شورای تأمین استانداری بررسی می‌شود.
پس از مصوبه، شهرداری منطقه ۹ باید امکان‌سنجی می‌کرد و نتیجه این بود که فراهم‌سازی مقدمات در میدان آزادی ممکن نیست؛ بنابراین پیشنهاد شد محل اجرا به ورزشگاه ۱۲هزارنفری آزادی منتقل شود.
با‌این‌حال، انتشار تصویری از جوش‌دادن میله‌های اطراف میدان آزادی باعث شد بخشی از افکار عمومی شهرداری را به «کارشکنی» متهم کنند.
نگاه تحلیلی؛ فراتر از تقابل
برخی کارشناسان شهری هشدار می‌دهند که موضوع را نباید در چارچوب «ملت–حاکمیت» دید. به گفته آنها، برگزاری هر رویدادی در این مقیاس، مشروط به تأمین امنیت جانی شهروندان، عدالت در دسترسی، خدمات اولیه مانند سرویس بهداشتی، آب، اورژانس و پزشک است.
پرسش اصلی این است: آیا واقعا در شرایط پرالتهاب منطقه‌ای، چنین برنامه‌ای شدنی بود؟ این کارشناسان پیشنهاد می‌کنند به‌جای تمرکز بر یک شب در میدان آزادی، می‌توان یک هفته اجرا‌های مردمی را در چند پهنه شهری برنامه‌ریزی کرد؛ در فضا‌هایی که امنیت و خدمات قابل تأمین باشد.
روایت نهاد‌های مسئول
در کنار اظهارات شهرداری، پلیس راهور روز سه‌شنبه ۱۱ شهریور به خبرگزاری تسنیم گفته بود تصمیم گرفته با برگزارکنندگان این کنسرت جلسه‌ای مشترک داشته باشد تا شیوه اجرای برنامه و نحوه مدیریت ترافیک به‌گونه‌ای طراحی شود که هم علاقه‌مندان موسیقی بتوانند با آرامش در این مراسم حضور پیدا کنند و هم مسیر تردد دیگر شهروندان دچار اختلال جدی نشود. اما یک روز بعد به خبرگزاری آنا اعلام کرد هیچ درخواستی برای مدیریت ترافیک دریافت نکرده و تنها از طریق رسانه‌ها از موضوع مطلع شده است. اورژانس تهران هم تأیید کرد تقاضایی برای استقرار نیرو‌های امدادی در این رویداد نداشته است.
تجربه جهانی
در بسیاری کشورها، مکان‌های مشخصی برای کنسرت‌های خیابانی تعیین شده است؛ با محدودیت صوتی کمتر از صد دسیبل، حضور پلیس برای مدیریت تردد، تأمین اورژانس و پزشک و رعایت گنجایش جمعیت.
ناکامی و ناامیدی
مجموعه این ناهماهنگی‌ها ـ‌از فقدان مجوز‌های اجرائی و زیرساخت‌های ایمنی گرفته تا بی‌اطلاعی نهاد‌های مسئول‌ـ در نهایت نخستین تجربه برگزاری یک کنسرت خیابانی در میدان آزادی را ناکام گذاشت؛ تجربه‌ای که می‌توانست لحظه‌ای به‌یادماندنی در تاریخ فرهنگی تهران باشد، اما به نمادی از ضعف هماهنگی میان دستگاه‌ها بدل شد.
در ۱۱۰ ساعت چه گذشت؟
همایون شجریان در یک نشست خبری اعلام کرد که به آرزوی محالش رسیده و مقدمات برگزاری کنسرت خیابانی برای مردم در میدان آزادی فراهم شده است.
او تأکید و بار‌ها اعلام کرد که این کنسرت نه برای حمایت از کسی است و نه به درخواست کسی؛ فقط مجوز را دریافت کرده، مثل تمام هنرمندانی که برای اجرای کنسرت مجوز درخواست می‌کنند.
بار‌ها اعلام کرد که در جنگ کنار مردم بوده و اکنون قصد ندارد بگوید شرایط خوب است، فقط می‌خواهد تلاشی برای بهبود حال مردم ایران که بسیار دوست‌شان دارد، انجام دهد.
او گفت سال‌ها آرزوی برگزاری کنسرت در میدان آزادی را داشته است. او روز سه‌شنبه سوار بر موتور دور میدان آزادی گشت و از اینکه قرار است آن کنسرت را اجرا کند، ابراز خوشحالی کرد. اما چهارشنبه ظهر اعلام کرد این کنسرت برگزار نخواهد شد و این آرزوی محال، محال باقی ماند.
همایون شجریان نوشت: «عزیزان آن چیزی که حدس می‌زدم آخر سر همان شد. تا الان و در دو روز گذشته وسایل ما اجازه ورود نگرفته و به نظر می‌آید توان مدیریت برای حضور جمعیت میلیونی این اجرا وجود ندارد.
جلسات و بررسی‌هایی که این چند‌روزه انجام شده، کاری است که می‌بایست قبل از موافقت با درخواست ما در دو ماه گذشته انجام می‌شد. به هر حال این اجرا انجام نخواهد گرفت.
از همه عزیزانی که برای این آرزوی محال من زحمت بسیار کشیدند، سپاسگزارم. روز و روزگار بر همگی خوش».
واکنش مخالفان و موافقان کنسرت همایون شجریان
در این مدت، چند طیف به مخالفت و موافقت با این کنسرت پرداختند. مخالفان خارج از کشور که به ترور شخصیت همایون شجریان پرداختند، از طرفی اقدام به انتشار فراخوان اعتراضی هم‌زمان با کنسرت کردند. همچنین در فضای مجازی جمعی این کنسرت را فراتر از کنسرت و اقدام در جهت احیای چهره دولت و فراموش‌کردن اعتراض‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده است، دانستند.
عده‌ای دیگر نیز معتقد بودند این اتفاق می‌تواند قدمی برای افزایش امید باشد. طرفداران اصولگرا اعلام کرده بودند کاملا مخالف اجرای این کنسرت هستند. ابوالقاسم طالبی معتقد بود این کنسرت مانند کودتایی با مدیریت دولت است.
کارگردان «قلاده‌های طلا» در واکنش به کنسرت شجریان در میدان آزادی نوشت: «در میدان آزادی کنسرت رایگان اجرا می‌شود؛ بی‌حجابی و برهنگی هم که رئیس‌جمهور فرمودند قانونش را اجرا نمی‌کنم. اول شجریان و در میدان‌های دیگر دیگران، کم‌کم یک کودتای میادین با بی‌حجابی و برهنگی داریم با مجوز دولت!».
از سوی دیگر، دیروز و پس از اعلام لغو این کنسرت، بسیاری این اتفاق را یک شکست تلقی کرده و از اینکه شهرداری با تمام قوا جلوی این کنسرت تاریخی را گرفت، ابراز ناامیدی کردند.
آیا قرار است کنسرت در زمانی دیگر برگزار شود؟
علیرضا زاکانی، شهردار تهران پس از جلسه هیئت دولت اعلام کرد قرار است با محوریت وزارت کشور کنسرت در استادیوم ۱۲هزارنفری آزادی برگزار شود و تأکید کرد: «برگزاری کنسرت در ورزشگاه آزادی جمع‌بندی هیئت دولت بود».
این ادعا از آن جهت عجیب است که اصلا برگزاری کنسرت در استادیوم آزادی، آن هم ۱۲هزارنفره، چیزی نیست که احتیاج به حمایت شهرداری یا تصمیم دولت داشته باشد.
هر روز کنسرت علیرضا قربانی در این مکان در حال برگزاری است و با بلیت‌هایی بین ۳۰۰ هزار تا یک‌میلیون‌و ۶۰۰ هزارتومان تاکنون بیش از ۱۸۰ هزار نفر به تماشای آن در شب‌های مختلف نشسته‌اند. به هر حال این تجربه تلخ نشان داد که امکان برگزاری کنسرت خیابانی با وسعت در تهران وجود ندارد و این اتفاق هرگز نخواهد افتاد. این در حالی است که همایون شجریان ۲۲ شهریور در دوبی اجرای کنسرت دارد، آن‌هم به صورت خیابانی.
