هزینه درمان جایگاهی در سبد فقرا ندارد!

این روز‌ها کارگران و بازنشستگان به کرات درباره وضعیت نظام سلامت کشور هشدار داده و اعلام کرده‌اند که آنها برای تامین نیازهایی، چون غذا و مسکن، سلامت خود را نیز قربانی کرده‌اند و به خوددرمانی و پرهیز از مراجعه به مراکز درمانی روی آورده‌اند؛ موضوعی که یک مقام ارشد نظام سلامت نیز بر آن صحه می‌گذارد.

به گزارش روز نو رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با اشاره به سهم اندک نظام سلامت کشور از تولید ناخالص داخلی تاکید کرد که این میزان به‌صورت مزمن پایین است و منجر به کاهش کیفیت خدمات و افزایش پرداخت‌های مستقیم مردم شده است.

افزایش تعداد فقرا به دلیل هزینه‌های درمان

رضا رئیس‌کرمی اظهار کرد: سهم نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی به طور معمول حدود ۴ تا ۵درصد بوده و بنابراین در ادوار مختلف به صورت مزمن از سهم پایین نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی رنج می‌بریم. اگر سبقه سهم نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی را بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که این مولفه در سال‌های ۹۳ و ۹۴ به حدود ۹درصد افزایش یافت و طبیعتا کمترین پرداخت از جیب مردم در حوزه سلامت نیز برای همین سال‌ها بود.

وی با بیان اینکه هنگامی که سهم نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی کاهش یابد با دو پیامد مواجه می‌شویم، تصریح کرد: «تحت تاثیر قرار گرفتن کیفیت خدمات» و «افزایش پرداخت از جیب مردم» پیامد‌های ناشی از کاهش سهم نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی محسوب می‌شوند.

متاسفانه هنگامی که میزان پرداخت از جیب مردم افزایش پیدا می‌کند، تعداد مردمی که به دلیل درمان بیماری‌های سخت و صعب‌العلاج دچار مشکلات مالی می‌شوند و به زیر خط فقر سقوط می‌کنند.

سهم حداقل ۵۰درصدی مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت افزایش می‌یابد.

رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «براساس قوانین توسعه‌ای، میزان پرداخت از جیب مردم در حوزه سلامت باید به کمتر از ۳۵درصد برسد و راهکار برای تحقق این موضوع چیست؟» خاطرنشان کرد: اگر پرداخت از جیب مردم را بر مبنای شاخص‌های مختلف و با در نظر گرفتن آمار‌های متعدد از مراکز درمانی دولتی، مراکز درمانی خصوصی و پرداخت‌های غیرمتعارف محاسبه کنیم، درصد بسیار متفاوتی به دست می‌آید.

 در حال حاضر، میزان پرداخت از جیب مردم در بیمارستان‌های دولتی، بیمارستان‌های خصوصی، درمان سرپایی، پاراکلینیک، کلینیک و دارو حداقل ۵۰درصد است.

هنگامی که میزان پرداخت از جیب مردم افزایش پیدا می‌کند، تعداد مردمی که به دلیل درمان بیماری‌های سخت و صعب‌العلاج دچار مشکلات مالی می‌شوند و به زیر خط فقر سقوط می‌کنند، افزایش می‌یابد

او درباره راهکار‌های کاهش سهم مردم از پرداخت‌ها در نظام سلامت اظهار کرد: «تامین منابع مناسب توام با اصلاح تعرفه‌ها» و «افزایش عمق پوشش بیمه‌ها» راهکار‌های کاهش پرداخت از جیب مردم است. اگرچه خدمات بیمه‌ای گسترده است، اما باید پوشش بیمه‌ای را عمق دهیم و پوشش بیمه‌های تکمیلی را گسترش دهیم.

همچنین اگر تعرفه‌های پزشکی را افزایش دهیم، می‌توانیم دریافت‌های نامتعارف را کاهش داده یا به صفر نزدیک کنیم. اگر مدیریت درست منابع به همراه اصلاح تعرفه‌ها و تعمیق پوشش بیمه‌ای داشته باشیم، شاید بتوانیم به عدد مدنظر برنامه هفتم توسعه در ارتباط با پرداخت از جیب مردم دست یابیم.

افزایش ۲.۵ برابر سهم مردم از درمان طی ۱۰ سال گذشته

رئیس‌کرمی درباره اهمیت سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی اظهار کرد: سهم نظام سلامت از تولید ناخالص داخلی طی سال‌هایی به ۸ تا ۹ درصد رسید و در آن دوران، کمترین دریافت زیرمیزی و پرداخت از جیب مردم را تجربه کردیم.

آمار و ارقام بیانگر این است که سهم پرداخت از جیب مردم در آن سال‌ها حدود ۲۰درصد و حتی کمتر بود.

وی درباره برخی نارضایتی‌ها در دریافت خدمات در مراکز درمانی گفت: بررسی نتایج نظرسنجی درباره چگونگی ارائه خدمات در مراکز درمانی بیانگر این است که عمده نارضایتی‌ها به دلیل هتلینگ است.

 اغلب مردم در ارتباط با ارائه خدمات تخصصی راضی هستند و دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز مدعی است که اغلب خدمات مبتنی بر شواهد علمی است. بروز اشتباه در ارائه خدمات را کتمان نمی‌کنم و این موضوع در هر صنفی اجتناب‌ناپذیر است، اما اغلب خدمات تخصصی بر مبنای شواهد علمی است و تلاش می‌کنیم که خدمات را به نحو احسن ارائه دهیم.

شرایط اقتصادی سبب شده که مراجعه به مراکز دولتی بسیار زیاد شود و مردم از تمام نقاط کشور برای دریافت خدمات درمانی فوق‌تخصصی به تهران سفر کنند و انتظار برای عمل‌های جراحی به دلیل ازدحام جمعیت به ۶ ماه برسد

وی افزود: هنگامی که از هتلینگ سخن به میان می‌آید، منظور شلوغی درمانگاه‌ها، اتاق‌های شلوغ با ازدحام زیاد تخت‌ها، نوبت انتظار برای اعمال جراحی، فرایند‌های پذیرش و تغذیه مورد گلایه و انتقاد بیماران است.

انتظار طولانی برای جراحی

رئیس‌کرمی ادامه داد: گلایه‌های مردم در ارتباط با مسائل مربوط به هتلینگ به‌حق است. از طرفی هم مؤلفه‌های مربوط به هتلینگ قابل اصلاح هستند، اما بخشی از این موارد مانند شلوغی مراکز درمانی غیرقابل اجتناب است.

 به طور مثال، شرایط اقتصادی سبب شده که مراجعه به مراکز دولتی بسیار زیاد شود و مردم از تمام نقاط کشور برای دریافت خدمات درمانی فوق‌تخصصی به تهران سفر کنند. مراجعه به مراکز دولتی به دلیل مسائل اقتصادی به همراه سفر مردم به تهران برای دریافت خدمات فوق‌تخصصی سبب ایجاد صف و در انتظار ماندن برای دریافت خدمات می‌شود. در همین راستا هم متاسفانه مدت‌زمان انتظار برای عمل‌های جراحی در برخی مراکز درمانی به دلیل ازدحام جمعیت به ۴، ۵ و ۶ ماه می‌رسد.

وی با بیان اینکه در بازسازی‌ها تلاش می‌کنیم که مشکلات مربوط به هتلینگ را به حداقل برسانیم، تصریح کرد: بازسازی‌ها با کیفیت بسیار عالی در حال انجام است. به طور مثال، تخت‌های جایگزین شده نیز شرایط مناسب‌تری دارند. همچنین تلاش می‌کنیم که اتاق‌های بیمارستانی نسبت به گذشته خلوت‌تر باشند و این موضوع را به استاندارد‌ها نزدیک‌تر کنیم.

مراجعه ۲ تا ۳ برابری بیش از ظرفیت اورژانس‌ها

رئیس‌کرمی با بیان اینکه میزان مراجعه بسیار زیاد مردم به مراکز درمانی یک چالش برای دانشگاه علوم پزشکی تهران است، تصریح کرد: اگرچه تلاش می‌کنیم که بازسازی در سطوح عالی انجام شود، اما هنگامی که میزان مراجعه به اورژانس یک بیمارستان ۲ تا ۳ برابر ظرفیت آن مرکز درمانی است و همچنین ظرفیت بخش‌های پشتیبان که پس از مداخلات اولیه بیمار به آنجا اعزام می‌شود، تکمیل هستند، مشکلات ازدحام جمعیت و در صف نوبت ماندن، ادامه دارد.

در مجموعه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران، مراجعه چند برابر ظرفیت اورژانس‌ها برای مراکز درمانی وجود دارد که در رأس آن بیمارستان‌های امام و شریعتی قرار دارند. پس از آن نیز مرکز طبی کودکان، بیمارستان‌های سینا، فارابی و امیراعلم قرار دارند.

او در پایان گفت: اگر تعرفه‌ها در بخش‌های دولتی، خصوصی و خیریه‌ها اصلاح شود و به ویژه تعرفه‌های بخش اورژانس در کانون توجه قرار گیرد، بیمارستان‌های خصوصی رغبت بیشتری برای پذیرش بیماران نشان می‌دهند. همچنین بیماران با پوشش بیمه‌ای مناسب به بیمارستان‌های خصوصی رجوع بیشتری خواهند داشت و بدین ترتیب بار مراجعه به مراکز درمانی دولتی کاهش می‌یابد.