ازدواج کامران تفتی و متین ستوده چه کسانی را ناراحت کرد؟

ازدواج کامران تفتی و متین ستوده در هفته‌های اخیر پرحاشیه شد. نه فقط به خاطر چهره‌های شناخته شده سینما و تلویزیون که در مراسم حاضر بودند، بلکه به دلیل «ویترین تبلیغاتی» بودن این جشن. روزنامه همشهری در گزارشی با عنوان «عروسی با خرج اسپانسر» به‌طور مستقیم به این زوج و دیگر سلبریتی‌ها تاخت و آنها را متهم کرد که با مراسم پرهزینه خود، به جامعه نوعی «حسرت‌فروشی» تحمیل می‌کنند.

به گزارش روز نو این نقد البته تازه نیست؛ رسانه‌های داخلی پیش‌تر هم بار‌ها به هنرمندان و اینفلوئنسر‌ها حمله کرده‌اند که چرا از موقعیت اجتماعی خود برای تبلیغ برند‌ها استفاده می‌کنند. اما مسئله اینجاست: آیا واقعاً چنین کاری فقط در ایران رخ می‌دهد یا بخشی از چرخه طبیعی «صنعت سلبریتی» در جهان است؟

نمونه‌های جهانی

مروری بر جهان نشان می‌دهد عروسی سلبریتی‌ها مدت‌هاست به یک صنعت درآمدزا تبدیل شده است. کیم کارداشیان و کانیه وست در سال ۲۰۱۴ مراسمی برگزار کردند که بخش بزرگی از هزینه‌های آن توسط برند‌های بزرگ پوشاک و جواهرات پرداخت شد. تصاویر آن عروسی نه‌تنها ویترین تبلیغی شرکت‌هابود، بلکه بعد‌ها به یکی از پرفروش‌ترین کاور‌های مجله Vogue هم تبدیل شد.

در هند، صنعت بالیوود مدت‌هاست مراسم ازدواج ستاره‌هایش را به «نمایشگاه برندها» بدل کرده است؛ از لباس‌های طراحی‌شده توسط مشهورترین مزون‌ها گرفته تا قرارداد‌های سنگین تبلیغاتی با سالن‌های عروسی و جواهرسازی. حتی در اروپا و آمریکا نیز اسپانسرینگ مراسم ازدواج افراد مشهور امری عادی است.

پس اگر در ایران زوج‌هایی مانند کامران تفتی و متین ستوده برای تأمین هزینه‌های جشن خود به اسپانسر متوسل می‌شوند، در واقع از الگویی جهانی پیروی می‌کنند.

پشت پرده حمله روزنامه زاکانی.

اما پرسش اصلی اینجاست: چرا رسانه‌ای مثل همشهری با این پدیده چنین تند برخورد می‌کند؟ واقعیت این است که نقد همشهری بیشتر از آنکه متوجه «سیستم تبلیغاتی» پشت عروسی‌ها باشد، مستقیماً بر چهره‌های مشهور متمرکز شده است. این نوع نگاه، عملاً مسئله را شخصی می‌کند و به جای تحلیل ساختاری، سلبریتی‌ها را به «متهم اصلی» بدل می‌سازد.

در حالی که حقیقت پیچیده‌تر است؛ در دنیای امروز مرز میان «زندگی خصوصی» و «نمایش عمومی» برای چهره‌های مشهور از بین رفته و بخش بزرگی از اقتصاد فرهنگ بر همین نمایش استوار است. حمله به فرد یا زوج سلبریتی نه تنها کمکی به فهم پدیده نمی‌کند، بلکه نقد را به سطحی‌ترین شکل ممکن تقلیل می‌دهد.

دلخوری جامعه از چیست؟

اگر جامعه ایران امروز از مراسم پرزرق‌وبرق سلبریتی‌ها دلخور است، این دلخوری تنها به «خودنمایی فلان بازیگر» مربوط نیست. ریشه آن در بحران اقتصادی، نابرابری اجتماعی و فاصله شدید طبقاتی است. در شرایطی که سفره بسیاری از خانواده‌هاکوچک‌تر شده، طبیعی است هر مراسمی که به رخ کشیدن ثروت تعبیر شود، حساسیت برانگیزد. اما مسئولیت این شکاف اجتماعی نه بر دوش کامران تفتی و متین ستوده نه دیگر هنرمندان و سلبریتی‌ها و چهره‌های معروف. وظیفه اصلی رسانه‌ها باید این باشد که به جای «اخلاقی کردن» ماجرا، به بررسی ریشه‌های اقتصادی و اجتماعی بپردازند و نشان دهند چگونه سیاست‌های کلان، جامعه را در وضعیتی قرار داده که «یک عروسی پرهزینه» می‌تواند نمادی از شکاف طبقاتی تلقی شود.

به بیان دیگر، پدیده «عروسی با خرج اسپانسر» بیش از آنکه محصول انتخاب فردی سلبریتی‌ها باشد، نتیجه جهانی شدن صنعت سرگرمی و بحران‌های اقتصادی داخلی است. نقدی که به این مسئله بی‌توجه باشد، بیشتر شبیه تاختن به «نشانه‌ها» است تا مواجهه با «علت‌ها».

از سبک زندگی تا نابرابری اجتماعی

ازدواج کامران تفتی و متین ستوده اگرچه رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی را برای چند روز سرگرم کرد، اما بحثی مهم‌تر را پیش روی ما گذاشت: مرز میان زندگی خصوصی و نمایش عمومی سلبریتی‌ها کجاست؟ آیا باید از آنها انتظار داشت مثل مردم عادی زندگی کنند یا باید پذیرفت که در دنیای امروز، حتی عروسی‌شان بخشی ازصنعت تبلیغات است؟ به نظر می‌رسد پاسخ به این پرسش در نقد همشهری غایب است. اگر رسانه‌ها واقعاً دغدغه سبک زندگی مردم دارند، بهتر است به جای حمله به زوج‌های مشهور، به پرسش‌های اساسی‌تری، چون «نابرابری اجتماعی» و «سیاست‌های فرهنگی» بپردازند.