و داستان دریاچه‌ای که خشک شد و فاجعه آفرید!
روزنو :روزنامه فرهیختگان هشدار داده است که افزایش کشت محصولات آب‌بر مانند سیب و پرتقال در آذربایجان، به ویژه در همسایگی دریاچه ارومیه، می‌تواند به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و تشدید بحران آب منجر شود. کارشناسان می‌گویند اگر سیاست‌های کشاورزی اصلاح نشود، این روند فاجعه زیست‌محیطی را رقم خواهد زد.
ایران، کشوری با منابع آبی محدود، در عین حال چهارمین تولیدکننده بزرگ سیب در جهان است. این پارادوکس، نگرانی‌های جدی درباره پایداری کشاورزی و بحران آب در کشور ایجاد کرده است. روزنامه فرهیختگان در گزارشی با عنوان «هوس سیب دریاچه ارومیه را خشکاند» به بررسی ماجرای تغییر کشت باغ‌های آذربایجان و ابعاد یک فاجعۀ زیست‌محیطی پرداخته است.
به گزارش روز نو قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور، در آیین آغاز سال زراعی جدید گفته است: «تخمین‌ها نشان می‌دهد سهم بخش کشاورزی در کشور ۷۰ تا ۹۰ درصد، مصرف خانگی ۷ تا ۹ درصد و مصرف صنعتی حدود ۶ درصد است. به‌طور مثال سه استان خوزستان، فارس و تهران به‌تنهایی ۳۵ درصد آب کشاورزی کشور را مصرف می‌کنند، همچنین برای تولید یک کیلوگرم گندم ۱۵۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود که ۳۴ درصد بالاتر از میانگین جهانی است.»
فرهیختگان می‌نویسد: افزایش تولید سیب و پرتقال، محصولاتی با نیاز آبی بالا، در حالی‌که استان‌هایی با منابع آب محدود درگیر کشت این محصولات هستند، زنگ خطری جدی برای کشاورزی پایدار محسوب می‌شود. آمار‌ها نشان می‌دهند: تولید سیب ایران در ۱۷ سال گذشته نزدیک به ۱.۶ برابر شده و به ۴ میلیون و ۴۱۲ هزار تن در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
استان‌های آذربایجان غربی و شرقی بیش از ۴۷ درصد تولید سیب کشور را در اختیار دارند و همسایگی با دریاچه ارومیه، فشار مضاعف بر منابع آبی ایجاد کرده است.
فرهیختگان همچنین روند تولید سایر محصولات باغی را بررسی کرده است: تولید پرتقال طی ۱۶ سال دو برابر شده و به ۳.۸ میلیون تن رسیده است. تولید انگور بیش از ۸۵ درصد افزایش داشته و در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۳.۶ میلیون تن رسیده است. تولید خرما تقریباً دو برابر شده و به ۱.۹۷ میلیون تن رسیده است. تولید بادام با رشد ۴۶ درصدی، به ۱۷۳ هزار تن در سال ۱۴۰۳ رسیده است؛ محصولی مقاوم به خشکی و مناسب مناطق کم‌آب.
این روزنامه تأکید می‌کند که رشد بی‌رویه محصولات آب‌بر مانند سیب و پرتقال در مناطقی با منابع آب محدود، می‌تواند منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و تشدید بحران آب شود. به همین دلیل، توسعه کشت محصولات مقاوم به خشکی مثل بادام، علاوه بر کاهش فشار بر منابع آبی، به حفظ پایداری کشاورزی در ایران کمک می‌کند.
فرهیختگان نتیجه‌گیری می‌کند: «کشوری که جدول قطعی آب دارد، لوکیشن مناسبی برای کشت محصولات آب‌بر مثل سیب و پرتقال نیست. استفاده بهینه از تکنولوژی‌های آبیاری مدرن و انتخاب ارقام مقاوم به خشکی، برای تضمین تولید پایدار و حفظ منابع آب ضروری است.»
