نان دیگر غــم ندارد
آنچه از اظهارات مقام‌های مسئول برمی‌آید همگام با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در بهار سال آینده، قیمت نان افزایش می‌یابد. این در حالی است که بعد از گذشت حدود 22 ماه قیمت نان تا به امروز ثابت بوده است. اما موضوع افزایش قیمت نان از آنجا نشات می‌گیرد که دو معاون وزیر صنعت از پیشنهاد آزادسازی قیمت آرد و گندم خبر داده‌اند. اخیرا مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از اصلاح نظام قیمتی نان سخن گفت و اینکه قرار است با نگاه به مصرف‌کنندگان این اصلاح صورت بگیرد. به گفته وی باید اصلاحاتی در نظام قیمتی و یارانه پرداختی به آرد و نان صورت گیرد یا حداقل قیمت خرید و فروش گندم توسط دولت یکسان شود و یارانه پرداختی به مصرف‌کننده تعلق بگیرد و قیمت‌ها آزاد شوند. خسروتاج در حالی به دریافت گزارش‌های متعدد از وجود فساد در یارانه گندم و تبدیل آن به آرد و نان، استناد کرده که بخش خصوصی نظر دیگری دارد.
حسین نظری، رئیس اتحادیه نانوایان تهران در گفت‌و‌گو با فرهیختگان اظهار کرد: آرد یارانه‌ای یا به نرخ دولتی سر از جای دیگری غیر از پخت سنتی درنمی‌آورد. جسته‌گریخته حرف‌هایی زده می‌شود اما صرفا فسادی که مطرح می‌شود را شاهد نبودیم. پیش از اظهارات رئیس اتحادیه نانوایان، خسروتاج معاون وزیر صنعت گفته بود: مشخص نیست آرد یارانه‌ای که در اختیار نانوا‌ها قرار دارد، آیا تماما تبدیل به نان می‌شود یا بخشی از آن تبدیل به نان‌های فانتزی و سایر انواع نان می‌شود. اما غیر از خسروتاج، قبادی معاون دیگر وزیر صنعت نیز اظهاراتی درخصوص آزادسازی نرخ آرد داشته است. به گفته قبادی، قیمت تمام‌شده خرید هر کیلوگرم گندم توسط دولت ۹۰۰ تومان است، در حالی که این محصول به نرخ ۴۶۵ تومان در اختیار کارخانه‌های آردسازی قرار می‌گیرد که این اختلاف قیمت سبب ایجاد رانت و فساد شده است. علاوه‌بر رقم مورد اشاره قبادی، دیگر هزینه‌های جاری ازجمله حمل‌و‌نقل را نیز باید افزود که در نتیجه هر کیلوگرم گندم خریداری شده با بهای ۸۵۰ تومان به حدود هزار تومان بالغ می‌شود.
این در حالی است که امروز گندم با قیمت هر کیلوگرم ۴۶۵ تومان از سوی دولت به کارخانه‌های آردسازی فروخته می‌شود و آنها آرد تولیدی خود را با قیمت هر کیلوگرم حدود ۶۰۰ تومان به نانوایان می‌فروشند که با این نرخ مردم نان بربری با وزن چانه ۶۰۰ گرم را ۵۰۰ تومان، نان تافتون سنتی با وزن چانه ۲۸۰ گرم را ۳۰۰ تومان، نان سنگک با وزن چانه ۶۵۰ گرم را ۶۰۰ تومان و نان لواش را با وزن چانه ۱۷۰ گرم ۱۶۰ تومان می‌خرند. با این حال نانوایان ثبات نرخی بیش از یک سال را تجربه می‌کنند و از هزینه‌های سالانه گلایه دارند و مسئولان نیز دغدغه فساد ناشی از نرخ دولتی آرد را مطرح می‌کنند و به دنبال راه چاره‌اند؛ راهی که ظاهرا به بن‌بست آزادسازی نرخ آرد و افزایش قیمت نان ختم می‌شود.
تعطیلی برخی نانوایی‌ها
اما پیشنهاد آزادسازی نرخ آرد و مقابله با فساد ناشی از دونرخی بودن آرد در حالی مطرح است که در ماه‌های پایانی سال نانوایان مشتاقانه در انتظار شکستن طلسم نرخ نان یا حداقل سکوت مسئولان هستند و اخیرا نامه‌نگاری‌هایی نیز با وزارت صنعت داشته‌اند و خواهان افزایش قیمت نان شده‌اند. در این مورد، ابراهیم خلیلی، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد با بیان اینکه نانوایان راضی نیستند قوت غالب مردم گران شود و تنها حرف‌شان این است که دولت افزایش هزینه تولید نان را در نظر بگیرد، به فرهیختگان گفت: ما می‌گوییم که دولت از منبع بودجه راه‌حلی برای نانوایان پیدا کند. وی با بیان اینکه علی‌رغم ثبات قیمت آرد، خمیر مایه ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته و ۲۵ درصد به دستمزد‌ها اضافه شده و حق بیمه نیز افزایش داشته است، افزود: با این شرایط تثبیت قیمت نان برای نانوایان خسارت به همراه داشته و دارد.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد به نامه‌نگاری‌های بی‌نتیجه با وزارت صنعت اشاره کرد و افزود: وزارت صنعتی‌ها تاکنون قول مساعدت به ما نداده‌اند، با این حال پیگیری‌ها از تهران را ادامه می‌دهیم، هر چند بار‌ها گفته‌اند که صبر کنید! وی ادامه داد: طلب صبر وزارتخانه در حالی است که تعدادی از نانوایی‌ها به‌خصوص در منطقه‌هایی که اجاره‌بها بالاست تعطیل شده یا تغییر مکان داده‌اند. اظهارات خلیلی در حالی است که اواخر شهریورماه امسال محمد نظرنژاد، رئیس اتحادیه نان سنگک نیز اعلام کرده بود در شش ماه ابتدایی سال، ۳۰ نانوایی سنگک تعطیل شدند. اما حسین نظری، رئیس اتحادیه نانوایان تهران حرف‌هایی برای گفتن دارد. وی با بیان اینکه معمولا نرخ نان سالانه تغییر می‌کند، به فرهیختگان گفت: تا به امروز و با گذشت تقریبا ۲۰ و چند ماه هنوز نرخ نان ثابت است. وی ادامه داد: البته نانوایی‌های تهران همه فعالند، با این حال تورم و گرانی بر درآمد نانوایی‌های مختلف به‌خصوص در شهرستان‌ها اثر گذاشته و درآمد آنها را پایین آورده و دیگر برای این نانوا‌ها پخت نان صرف نمی‌کند. وی با بیان اینکه با وزیر صنعت صحبت کردیم تا نرخ جدیدی برای نان اعلام کند، افزود: وزارت صنعت می‌خواهد نرخ نان را برای سال آینده ثابت نگه دارد، چراکه تنها هزینه آرد را در نظر می‌گیرند، در حالی که دستمزد و هزینه‌های جانبی تولید نان افزایش داشته است. وی اظهار کرد: نانوایان، همان‌طور که وزارت صنعت از آنها خواست، تا شب عید صبر می‌کنند اما اگر تا آن زمان نیز به تثبیت قیمت نان اصرار داشتند قطعا باید راهکار دیگری ارائه کنند.
افزایش قطعی قیمت نان
در همین حال دو مقام مسئول وزارت صنعت از آزادسازی نرخ آرد گفته‌اند که قطعا به افزایش قیمت نان می‌انجامد. در همین مورد رئیس اتحادیه نانوایان تهران با بیان اینکه آزادسازی نرخ آرد تصمیم دولت و موضوعی حساس است، تاکید کرد: این تصمیم از نظر ما مشکلی ندارد، منتها باید دید سازوکار اصلاح قیمت آرد و البته نان چگونه خواهد بود؟ حسین نظری در پاسخ به اینکه قیمت نان با آزادسازی نرخ آرد چقدر افزایش می‌یابد، اظهار کرد: قطعا افزایش قیمت داریم اما اینکه چقدر قیمت نان افزایش پیدا می‌کند مستلزم آنالیز هزینه‌های جانبی است و بهتر است در حال حاضر نرخی را عنوان نکنم. با شروع فاز دوم هدفمندی نرخ نان نیز دستخوش تغییر خواهد شد اما سازوکار آن را باید دولت تعیین کند.
محمدجواد کرمی، رئیس اتحادیه نانوایان تهران نیز همچون معاونان وزارت صنعت معتقد است که فساد گسترده در بازار سیاه آرد و نان جریان دارد و باید چاره‌ای برای آن اندیشید. وی با اعلام اینکه نان باید ۴۰ درصد گران شود، گفته است: برخی نانوایان با فروش آرد کاسبی راه انداخته‌اند. کرمی با بیان اینکه بهتر است رقم یارانه نان از ۴۵۰۰ تومان به ۱۰ هزار تومان افزایش یابد، اظهار کرد: با افزایش یارانه نقدی نان، دولت می‌تواند قیمت گندم و آرد را واقعی کند، به این صورت که هر کیلوگرم گندم را به‌قیمت ۱۱۰۰ تومان از کشاورز بخرد و هر کیلوگرم آرد را به قیمت ۱۴۰۰ تومان به نانوایان بفروشد.
در همین مورد حیدرعلی نصراصفهانی، سرپرست مرکز پژوهش‌های غلات وزارت صنعت، معدن و تجارت به فرهیختگان گفت: زمانی که واحد‌های نانوایی خواهان قیمت اصلی و واقعی‌اند و می‌گویند که چرا از سال گذشته به‌رغم افزایش سایر هزینه‌ها نظیر دستمزد، قیمت نان تغییر نکرده، باید به آنها جوابی داد. چراکه قطعا پاسخ نگرفتن این گروه منجر به کاهش کیفیت نان می‌شود و ممکن است نانوا‌ها وزن چانه را کم کنند و درنهایت کیفیت نان نیز کاهش یابد. البته به گفته نصر، آخرین گزارش در دی‌ماه سال ۹۲ حکایت از آن دارد که کیفیت نان کشور در ارتباط با نان سنتی 80/5 از ۱۰۰ است. این مقام مسئول تاکید کرد: موضوع افزایش قیمت اثر بهتری بر کیفیت نان دارد. با این پیش‌درآمد که قیمت به چه نحوی تعیین می‌شود و نانوا‌ها به چه صورتی عمل می‌کنند. با توجه به این سخنان مقامات مسئول به نظر می‌رسد همزمان با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، قیمت نان نیز افزایش می‌یابد اما این دولت است که باید سازوکار آن را اعلام کند.
حسین نظری، رئیس اتحادیه نانوایان تهران در گفت‌و‌گو با فرهیختگان اظهار کرد: آرد یارانه‌ای یا به نرخ دولتی سر از جای دیگری غیر از پخت سنتی درنمی‌آورد. جسته‌گریخته حرف‌هایی زده می‌شود اما صرفا فسادی که مطرح می‌شود را شاهد نبودیم. پیش از اظهارات رئیس اتحادیه نانوایان، خسروتاج معاون وزیر صنعت گفته بود: مشخص نیست آرد یارانه‌ای که در اختیار نانوا‌ها قرار دارد، آیا تماما تبدیل به نان می‌شود یا بخشی از آن تبدیل به نان‌های فانتزی و سایر انواع نان می‌شود. اما غیر از خسروتاج، قبادی معاون دیگر وزیر صنعت نیز اظهاراتی درخصوص آزادسازی نرخ آرد داشته است. به گفته قبادی، قیمت تمام‌شده خرید هر کیلوگرم گندم توسط دولت ۹۰۰ تومان است، در حالی که این محصول به نرخ ۴۶۵ تومان در اختیار کارخانه‌های آردسازی قرار می‌گیرد که این اختلاف قیمت سبب ایجاد رانت و فساد شده است. علاوه‌بر رقم مورد اشاره قبادی، دیگر هزینه‌های جاری ازجمله حمل‌و‌نقل را نیز باید افزود که در نتیجه هر کیلوگرم گندم خریداری شده با بهای ۸۵۰ تومان به حدود هزار تومان بالغ می‌شود.
این در حالی است که امروز گندم با قیمت هر کیلوگرم ۴۶۵ تومان از سوی دولت به کارخانه‌های آردسازی فروخته می‌شود و آنها آرد تولیدی خود را با قیمت هر کیلوگرم حدود ۶۰۰ تومان به نانوایان می‌فروشند که با این نرخ مردم نان بربری با وزن چانه ۶۰۰ گرم را ۵۰۰ تومان، نان تافتون سنتی با وزن چانه ۲۸۰ گرم را ۳۰۰ تومان، نان سنگک با وزن چانه ۶۵۰ گرم را ۶۰۰ تومان و نان لواش را با وزن چانه ۱۷۰ گرم ۱۶۰ تومان می‌خرند. با این حال نانوایان ثبات نرخی بیش از یک سال را تجربه می‌کنند و از هزینه‌های سالانه گلایه دارند و مسئولان نیز دغدغه فساد ناشی از نرخ دولتی آرد را مطرح می‌کنند و به دنبال راه چاره‌اند؛ راهی که ظاهرا به بن‌بست آزادسازی نرخ آرد و افزایش قیمت نان ختم می‌شود.
تعطیلی برخی نانوایی‌ها
اما پیشنهاد آزادسازی نرخ آرد و مقابله با فساد ناشی از دونرخی بودن آرد در حالی مطرح است که در ماه‌های پایانی سال نانوایان مشتاقانه در انتظار شکستن طلسم نرخ نان یا حداقل سکوت مسئولان هستند و اخیرا نامه‌نگاری‌هایی نیز با وزارت صنعت داشته‌اند و خواهان افزایش قیمت نان شده‌اند. در این مورد، ابراهیم خلیلی، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد با بیان اینکه نانوایان راضی نیستند قوت غالب مردم گران شود و تنها حرف‌شان این است که دولت افزایش هزینه تولید نان را در نظر بگیرد، به فرهیختگان گفت: ما می‌گوییم که دولت از منبع بودجه راه‌حلی برای نانوایان پیدا کند. وی با بیان اینکه علی‌رغم ثبات قیمت آرد، خمیر مایه ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته و ۲۵ درصد به دستمزد‌ها اضافه شده و حق بیمه نیز افزایش داشته است، افزود: با این شرایط تثبیت قیمت نان برای نانوایان خسارت به همراه داشته و دارد.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد به نامه‌نگاری‌های بی‌نتیجه با وزارت صنعت اشاره کرد و افزود: وزارت صنعتی‌ها تاکنون قول مساعدت به ما نداده‌اند، با این حال پیگیری‌ها از تهران را ادامه می‌دهیم، هر چند بار‌ها گفته‌اند که صبر کنید! وی ادامه داد: طلب صبر وزارتخانه در حالی است که تعدادی از نانوایی‌ها به‌خصوص در منطقه‌هایی که اجاره‌بها بالاست تعطیل شده یا تغییر مکان داده‌اند. اظهارات خلیلی در حالی است که اواخر شهریورماه امسال محمد نظرنژاد، رئیس اتحادیه نان سنگک نیز اعلام کرده بود در شش ماه ابتدایی سال، ۳۰ نانوایی سنگک تعطیل شدند. اما حسین نظری، رئیس اتحادیه نانوایان تهران حرف‌هایی برای گفتن دارد. وی با بیان اینکه معمولا نرخ نان سالانه تغییر می‌کند، به فرهیختگان گفت: تا به امروز و با گذشت تقریبا ۲۰ و چند ماه هنوز نرخ نان ثابت است. وی ادامه داد: البته نانوایی‌های تهران همه فعالند، با این حال تورم و گرانی بر درآمد نانوایی‌های مختلف به‌خصوص در شهرستان‌ها اثر گذاشته و درآمد آنها را پایین آورده و دیگر برای این نانوا‌ها پخت نان صرف نمی‌کند. وی با بیان اینکه با وزیر صنعت صحبت کردیم تا نرخ جدیدی برای نان اعلام کند، افزود: وزارت صنعت می‌خواهد نرخ نان را برای سال آینده ثابت نگه دارد، چراکه تنها هزینه آرد را در نظر می‌گیرند، در حالی که دستمزد و هزینه‌های جانبی تولید نان افزایش داشته است. وی اظهار کرد: نانوایان، همان‌طور که وزارت صنعت از آنها خواست، تا شب عید صبر می‌کنند اما اگر تا آن زمان نیز به تثبیت قیمت نان اصرار داشتند قطعا باید راهکار دیگری ارائه کنند.
افزایش قطعی قیمت نان
در همین حال دو مقام مسئول وزارت صنعت از آزادسازی نرخ آرد گفته‌اند که قطعا به افزایش قیمت نان می‌انجامد. در همین مورد رئیس اتحادیه نانوایان تهران با بیان اینکه آزادسازی نرخ آرد تصمیم دولت و موضوعی حساس است، تاکید کرد: این تصمیم از نظر ما مشکلی ندارد، منتها باید دید سازوکار اصلاح قیمت آرد و البته نان چگونه خواهد بود؟ حسین نظری در پاسخ به اینکه قیمت نان با آزادسازی نرخ آرد چقدر افزایش می‌یابد، اظهار کرد: قطعا افزایش قیمت داریم اما اینکه چقدر قیمت نان افزایش پیدا می‌کند مستلزم آنالیز هزینه‌های جانبی است و بهتر است در حال حاضر نرخی را عنوان نکنم. با شروع فاز دوم هدفمندی نرخ نان نیز دستخوش تغییر خواهد شد اما سازوکار آن را باید دولت تعیین کند.
محمدجواد کرمی، رئیس اتحادیه نانوایان تهران نیز همچون معاونان وزارت صنعت معتقد است که فساد گسترده در بازار سیاه آرد و نان جریان دارد و باید چاره‌ای برای آن اندیشید. وی با اعلام اینکه نان باید ۴۰ درصد گران شود، گفته است: برخی نانوایان با فروش آرد کاسبی راه انداخته‌اند. کرمی با بیان اینکه بهتر است رقم یارانه نان از ۴۵۰۰ تومان به ۱۰ هزار تومان افزایش یابد، اظهار کرد: با افزایش یارانه نقدی نان، دولت می‌تواند قیمت گندم و آرد را واقعی کند، به این صورت که هر کیلوگرم گندم را به‌قیمت ۱۱۰۰ تومان از کشاورز بخرد و هر کیلوگرم آرد را به قیمت ۱۴۰۰ تومان به نانوایان بفروشد.
در همین مورد حیدرعلی نصراصفهانی، سرپرست مرکز پژوهش‌های غلات وزارت صنعت، معدن و تجارت به فرهیختگان گفت: زمانی که واحد‌های نانوایی خواهان قیمت اصلی و واقعی‌اند و می‌گویند که چرا از سال گذشته به‌رغم افزایش سایر هزینه‌ها نظیر دستمزد، قیمت نان تغییر نکرده، باید به آنها جوابی داد. چراکه قطعا پاسخ نگرفتن این گروه منجر به کاهش کیفیت نان می‌شود و ممکن است نانوا‌ها وزن چانه را کم کنند و درنهایت کیفیت نان نیز کاهش یابد. البته به گفته نصر، آخرین گزارش در دی‌ماه سال ۹۲ حکایت از آن دارد که کیفیت نان کشور در ارتباط با نان سنتی 80/5 از ۱۰۰ است. این مقام مسئول تاکید کرد: موضوع افزایش قیمت اثر بهتری بر کیفیت نان دارد. با این پیش‌درآمد که قیمت به چه نحوی تعیین می‌شود و نانوا‌ها به چه صورتی عمل می‌کنند. با توجه به این سخنان مقامات مسئول به نظر می‌رسد همزمان با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، قیمت نان نیز افزایش می‌یابد اما این دولت است که باید سازوکار آن را اعلام کند.
