افزایش شفافیت در فرایند استخدام معلمان

«فرشاد ابراهیم‌پور نورآبادی» نایب رییس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس درباره آخرین وضعیت کمبود معلم در کشور گفت: با توجه به تحولات جمعیتی، تغییرات الگوی جذب نیروی انسانی و روند بازنشستگی معلمان در سال‌های اخیر، نظام آموزش و پرورش کشور با کمبود نسبی معلم در برخی مناطق مواجه است.  بر اساس گزارش‌های رسمی و ارزیابی‌های میدانی، کمبود معلم به‌صورت نسبی در بسیاری از استان‌ها احساس می‌شود، اما شدت آن در برخی مناطق خاص بیشتر است.  

وی افزود: به‌طور مشخص، استان‌های البرز، تهران، خراسان رضوی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، و بخش‌هایی از غرب کشور مانند ایلام و کردستان به دلیل رشد جمعیت دانش‌آموزی، کمبود خروجی دانشگاه فرهنگیان و مهاجرت نیروهای بومی با چالش بیشتری در تأمین معلم به‌ویژه در مقطع ابتدایی، فنی و حرفه‌ای و برخی دروس تخصصی روبه‌رو است.

عضو کمیسیون آموزش با اشاره به تدابیری که برای حل مشکل کمبود معلم در سال جدید تحصیلی اتخاذ شده است، گفت: وزارت آموزش‌وپرورش با همکاری مجلس، مجموعه‌ای از اقدامات برای جبران این کمبود را در دستور کار دارد که شامل برگزاری آزمون‌های استخدامی برای جذب معلمان جدید، استفاده از ظرفیت دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان و تسریع در فرایند جذب و استقرار آن‌ها، بهره‌گیری از نیروهای بازنشسته علاقه‌مند به ادامه همکاری در قالب ساعات موظف یا حق‌التدریس، به‌کارگیری معلمان در مناطق دیگر استان بر اساس الگوی توزیع بهینه نیروی انسانی می‌شود.

وی ادامه داد: مهم‌تر از همه، با استناد به قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور، وزارت آموزش‌وپرورش مجاز شده است تا در صورت احراز کمبود در هر منطقه یا استان از ظرفیت معلمان آموزش‌دهنده سوادآموزی، معلمان پیش‌دبستانی و نیروهای حق‌التدریس دارای سابقه همکاری استفاده کند. این بند از قانون بودجه، یکی از ابزارهای قانونی مهم برای جبران سریع و هدفمند بخشی از کمبود نیروی انسانی خواهد بود.

فرشاد ابراهیم‌پور در پاسخ به این سوال که آیا نیاز فوری به معلم باعث جذب افراد غیرماهر و افت کیفیت آموزش شده است؟ گفت: تأمین کیفیت آموزشی، در کنار تأمین کمّی معلم یکی از چالش‌های این دوره است. در سال‌های اخیر، تلاش شده تا حتی در جذب‌های اضطراری نیز معیارهای لازم رعایت شود. دوره‌های آموزشی بدو خدمت، مصاحبه‌های تخصصی، ارزشیابی‌های عملکرد و نظارت بر اجرای برنامه‌های درسی، بخشی از اقداماتی است که برای جلوگیری از افت کیفیت صورت گرفته است. با این حال، در مواردی که ناچار به استفاده از نیروهای غیررسمی یا جایگزین شده‌ایم، دغدغه‌هایی درباره کیفیت آموزشی وجود دارد که لازم است در میان‌مدت از طریق توسعه زیرساخت‌های تربیت معلم برطرف شود.

نائب رییس کمیسیون آموزش درباره‌ی تامین امنیت شغلی معلمان اضافه کرد: در راستای ارتقای امنیت شغلی و حرفه‌ای معلمان، اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است که مهم‌ترین آن‌ها اجرای فاز دوم نظام رتبه‌بندی معلمان، تسهیل در تبدیل وضعیت نیروهای غیررسمی، افزایش شفافیت در فرایند استخدام و تدوین سازوکارهای تشویقی برای معلمان مستقر در مناطق کم‌برخوردار و سخت‌گذر است. همچنین استمرار پرداخت فوق‌العاده‌ها، تسهیل نقل و انتقالات درون‌استانی و حمایت از مسیرهای ارتقای شغلی معلمان از دیگر مواردی است که در دستور کار وزارتخانه قرار دارد.

وی در ارتباط با علل کمبود معلم در مناطق محروم توضیح داد: زیرساخت‌های ناکافی آموزشی، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، یکی از دلایل مهم تمایل کمتر معلمان به حضور و ماندگاری در این مناطق است. نبود خوابگاه یا سرپناه مناسب، فقر امکانات رفاهی و مسیرهای ارتباطی دشوار، باعث شده برخی مناطق در جذب و نگهداشت نیروی انسانی با دشواری بیشتری مواجه شوند. در پاسخ به این وضعیت، دولت و وزارت آموزش‌وپرورش برنامه‌هایی برای توسعه فضاهای آموزشی، تأمین امکانات رفاهی و بهداشتی و ارائه مشوق‌های مالی و استخدامی در مناطق محروم در نظر گرفته‌اند که انتظار می‌رود در سال تحصیلی جدید با جدیت بیشتری اجرا شود.